Səbirsiz sifəti, əsas etibarilə, şəxsin və ya hərəkətin səbrsizlik xüsusiyyətini ifadə edir. Lüğətdəki tərif mənanın əsas xətlərini əks etdirməklə yanaşı, daha geniş və dəqiq izah tələb edir.
1. Səbrə malik olmayan, hövsələsiz, dözümsüz, tələsik: Bu məna səbirsizliyin əsas xüsusiyyətini - bir şeyin baş verməsini gözləmək qabiliyyətinin olmamasını vurğulayır. Səbirsiz insan tez qıcıqlanır, gözləməyə dözmür, hərəkətlərində tələsiklik nümayiş etdirir. Məsələn: "Səbirsiz uşaq hədiyyəsini açmaq üçün gözləyə bilmirdi." və ya "Səbirsiz sürücü qırmızı işıqda dayanmaq istəmirdi." Bu cümlələrdə səbirsizlik konkret hərəkətlərlə təsvir olunur.
2. Tələsik, qabaqcıl: Bu məna, səbirsizliyin bir nəticəsini - tələsik hərəkətləri əks etdirir. Səbirsiz insan hər şeyi tez bir zamanda etməyə çalışır, nəticələri tam düşünmədən hərəkətə keçir. Məsələn: "O, səbirsiz bir qərar verdi." burada səbirsizlik qərarın düzgünlüyündən əmin olmadan verildiyini göstərir. Başqa bir nümunə olaraq, "Səbirsiz işçinin səhlənkarlığı işin keyfiyyətinə mənfi təsir etdi" cümləsini göstərmək olar.
3. Səbirsizliklə (əlaqəli): Lüğətdə "səbirsizlik" sözü ilə əlaqələndirilməsi, səbirsizliyin bir emosional vəziyyət olduğunu vurğulayır. Səbirsizlik həm də bir hiss, daxili narahatlıq vəziyyətidir. Məsələn: "Onun səbirsizliyi üzündən aydın görünürdü." və ya "Gözləmənin uzunluğu səbirsizliyini artırdı."
Sözün etimologiyasına gəldikdə, "səbirsiz" sözü "səbr" sözünün "siz" əlavəsinin mənfi mənasını ifadə edən formasından törəmişdir. "Səbr" əcnəbi mənşəli deyil, Azərbaycan dilinin köhnə təbəqəsinə aiddir və "səbir" kökünün "siz" əlavəsindən əmələ gəlmişdir. Bu əlavənin mənası "olmayan" və ya "siz" kimi başa düşülə bilər. Beləliklə "səbirsiz" sözü "səbr olmayan" mənasını verir. Qeyd edək ki, "səbirsiz" sözü əsasən insanlara aid olsa da, bəzən vəziyyətlər və proseslər üçün də işlədilə bilər.