Sədəfotu (Citrus aurantium var. amara) limonkimilər fəsiləsinə (Rutaceae) aid, tərkibində efir yağları olan, hündürlüyü 2-4 metrə çatan, tikanlı budaqları olan, həmişəyaşıl, yarımkol bitkisidir. "Sədəf" sözünün mənasından irəli gələrək, bitkinin meyvəsinin rəngi və ya səthi ilə əlaqədar ola bilər. Əslində, sədəfotunun meyvəsi ətirli, qalın qabığı olan, adətən kiçik ölçülü, acı dadlıdır. Bəzi mənbələr sədəfotunun meyvəsinin qabığının qurudulmuş halda istifadə olunduğunu, müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunan dərman preparatlarının tərkib hissəsi olduğunu qeyd edir.
Bitkinin elmi adı Citrus aurantium var. amaradır. Citrus cinsi limonkimilər fəsiləsinə aid bir çox meyvə bitkisini əhatə edir. Aurantium isə latın mənşəli olub, "qızılı", "narıncı" mənalarını verir ki, bu da bitkinin meyvəsinin rənginə işarədir. Amara isə latın dilində "acı" deməkdir və bitkinin acı dadını ifadə edir. Beləliklə, elmi ad bitkinin əsas xüsusiyyətlərini (limonkimilər fəsiləsinə aid olması, meyvəsinin rəngi və dadı) əks etdirir.
Sədəfotu, əsasən, meyvə qabığından alınan efir yağları üçün becərilir. Bu yağ ətirlərin, kosmetika məmulatlarının və bəzi dərmanların hazırlanmasında istifadə olunur. Bundan əlavə, sədəfotu bəzi ölkələrdə ənənəvi tibbdə müxtəlif məqsədlər üçün, məsələn, həzm sisteminin fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması və ya müəyyən xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunur. Lakin, bu istifadənin elmi əsasları tam olaraq təsdiq olunmayıb və hər hansı bir terapevtik istifadədən əvvəl həkim məsləhəti vacibdir.
Cümlədə necə işləndiyi nümunələri:
- Bağda əkilmiş sədəfotu ağaclarının ətirli çiçəkləri yay havasını ətirli edirdi.
- Sədəfotu meyvəsinin qabığı ətir və kosmetika sənayesində geniş istifadə olunur.
- Ənənəvi tibbdə sədəfotunun həzm sisteminə müsbət təsiri barədə məlumatlar mövcuddur.