Səhəng sözü Azərbaycan dilində su daşımaq üçün istifadə olunan, ümumiyyətlə mis və ya gildən hazırlanmış, qulplu, geniş qarınlı və dar boyunlu bir qaba deyilir. Lüğətlərdə sadəcə "su daşımaq üçün misdən və ya gildən qayrılmış qulplu, qarınlı, darboğaz qab; güyüm" kimi tərifi verilən səhəngin əslində daha zəngin bir tarixi və istifadə sahəsi vardır.
Etimoloji baxımdan səhəng sözünün mənşəyi dəqiq bilinməsə də, türkiyə dilləri ailəsinə mənsub olduğu ehtimal olunur. Bəzi tədqiqatçılar onu, "sahan" və ya "sağan" kimi köhnə türkcə sözlərlə əlaqələndirirlər ki, bunlar da geniş, qab kimi mənaları ifadə edirlər. Səhəngin formasının və funksiyasının müəyyən bir mədəniyyətə və coğrafiyaya uyğunlaşması da onun mənasını daha da zənginləşdirir. Misal üçün, səhəngin ölçüsü, materialı və bəzəyi əraziyə, zaman dövrünə və sosial təbəqəyə görə fərqlənə bilər.
Səhəngin istifadəsi yalnız su daşımaqla məhdudlaşmır. O, həmçinin süd, qatıq, ayran və digər maye qidaların saxlanması və daşınması üçün də istifadə olunmuşdur. Kənd təsərrüfatında və gündəlik həyatda mühüm rol oynayan səhəng, Azərbaycan mətbəxinin və mədəni irsinin ayrılmaz bir hissəsidir. "Mis səhəng", "saxsı səhəng" ifadələri isə materialına görə səhənglərin növlərini göstərir. Saxsı səhənglər adətən daha sadə və həcmi daha kiçik olurdu, mis səhənglər isə daha möhkəm, davamlı və bəzən naxışlı olardı.
Cümlə içində istifadəsi nümunələri:
- Babam həmişə səhəngdə sərin su gətirirdi.
- Qadınlar səhəngləri başlarında daşıyırdılar.
- Köhnə evimizin həyətində misdən hazırlanmış gözəl bir səhəng var idi.
- O, səhəngdəki südü masaya qoydu.
Beləliklə, səhəng sözünün mənası sadəcə bir qabdan daha çoxdur. O, tarixi, mədəni və sosial kontekstlə əlaqəli bir anlayışdır və Azərbaycan mədəniyyətinin əyani təzahürlərindən biridir.