Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "səmər" sözü ümumiyyətlə "səmərə" sözünün sinonimi kimi qeyd olunur. Lakin, bu iki söz arasında incə bir semantik fərq mövcuddur. "Səmərə" daha çox bir fəaliyyətin, işin, əməlin nəticəsi, məhsulu, yəni kəmiyyət və keyfiyyət baxımından əldə olunan faydanı ifadə edir. "Səmər" isə "səmərə"yə nisbətən daha geniş məna daşıyır və nəticənin yalnız maddi deyil, mənəvi tərəfini də əhatə edə bilər. Bu mənada "səmər" sözü daha çox bir hadisənin, vəziyyətin, və ya həyatın ümumi nəticəsini, bəhrəsini, faydasını və ya zərərini ifadə etmək üçün işlədilir.
Misal olaraq, M.Ə. Sabirin şeirindən götürülmüş "onların nədir səməri?" misalında "səmər" sözü həmin fəaliyyətin (ehtimal ki, siyasi və ya ictimai bir fəaliyyətin) ümumi nəticəsini, yaxud bəhrəsini soruşur. Bu nəticə həm müsbət (fayda), həm də mənfi (zərər) ola bilər. "Səmərə" sözü burada qədər uyğun olmazdı, çünki "səmərə" daha çox konkret bir kəmiyyət və keyfiyyət göstəricisini ifadə edir.
"Səmər" sözünün etimologiyasına gəldikdə isə, kökü türk dillərindəki "səm" və ya "səmə" kökünə dayanır ki, bu da "meyvə vermək", "bəhrə vermək", "fayda gətirmək" mənalarını ifadə edir. Beləliklə, "səmər" sözü dərin köklərə malik bir söz olub, zaman ərzində mənasını genişləndirərək indiki işlənmə formasını almışdır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Əməyinin səməri göz qarşısında idi.
- Bu layihənin səməri nə oldu?
- Onun bütün səylərinin səməri yox idi.
- Bu qərarın uzunmüddətli səməri nə olacaq?
- Həyatının səməri nə idi?
Göründüyü kimi "səmər" sözü müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar daşıya bilər, lakin ümumi mənada bir hadisənin, əməlin və ya həyatın ümumi nəticəsini, bəhrəsini bildirir. "Səmərə"dən fərqli olaraq, "səmər" sözü daha çox nəticənin keyfiyyət tərəfinə, onun ümumi təsirinə yönəlib.