Sənayeləşdirmək fellinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "xalq təsərrüfatının müəyyən və ya bütün sahələrini maşın texnikasına keçirmək" kimi dar mənada izah edilməkdən daha geniş və dəqiq bir şəkildə təhlil olunmalıdır. Bu proses, yalnız texnoloji tərəflərlə məhdudlaşmayan, kompleks və çoxpilləli bir inkişaf strategiyasını əhatə edir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "sənaye" kökündən və "-ləşdirmək" əlavəsindən əmələ gəldiyini görərik. "Sənaye" fars mənşəli olub, "sənətkarlıq", "istehsal", "işləmə" mənalarını verir. "-ləşdirmək" isə bir prosesi, hərəkəti bildirir. Beləliklə, "sənayeləşdirmək" əsasən, bir iqtisadiyyatın, bir sektorun və ya bir cəmiyyətin istehsal metodlarını, təşkilatını və texnologiyalarını sənaye standartlarına uyğunlaşdırmaq, müasirləşdirmək və yüksəltmək prosesini ifadə edir.
Bu proses, sadəcə maşınların tətbiqi ilə məhdudlaşmır. Sənayeləşdirmə, həmçinin aşağıdakıları əhatə edir:
- Texnoloji yeniliklərin tətbiqi: Yeni maşın və avadanlıqların, texnologiyaların və istehsal üsullarının tətbiqi ilə istehsalın səmərəliliyinin artırılması.
- İstehsalın mexanikləşdirilməsi və avtomatlaşdırılması: Əmək məhsuldarlığını artırmaq və insan səhvlərini minimuma endirmək üçün mexanik və avtomatik sistemlərin istifadəsi.
- İnfrastruktur inkişafı: Enerji, nəqliyyat və rabitə kimi sahələrdə infrastrukturun inkişafı sənayenin tələbatlarını ödəmək üçün vacibdir.
- İnsan resurslarının inkişafı: Sənayeləşdirilmiş bir iqtisadiyyatın tələblərinə cavab verən ixtisaslı işçi qüvvəsinin yetişdirilməsi.
- İqtisadi struktur dəyişiklikləri: Kənd təsərrüfatı əsaslı iqtisadiyyatdan sənaye əsaslı iqtisadiyyata keçid.
- Sosial dəyişikliklər: Şəhərləşmə, yeni sosial təbəqələrin yaranması və həyat tərzinin dəyişməsi kimi sosial dəyişikliklər.
Misal olaraq, "Kənd təsərrüfatını sənayeləşdirmək" ifadəsi yalnız traktörlərin və digər kənd təsərrüfatı maşınlarının istifadəsini deyil, həm də genetik modifikasiya olunmuş toxumların tətbiqini, suvarma sistemlərinin modernizasiyasını, aqrar sektorun idarə olunmasında müasir texnologiyaların tətbiqini, məhsulların emalı və saxlanması üçün müasir infrastrukturun yaradılmasını əhatə edir.
Nəticədə, "sənayeləşdirmək" felli kompleks və çoxcəhətli bir prosesi ifadə edir və yalnız texnoloji aspektləri deyil, iqtisadi, sosial və ətraf mühit amillərini də nəzərə almağı tələb edir.