izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Səpələmək (f.) – Bir şeyi nizamsız, təsadüfi şəkildə müxtəlif istiqamətlərə atmaq, yaymaq, dağıtmaq, töküşdürmək deməkdir. Hərəkət, əməlin sürətli, qarışıq və nizam-intizama əməl olunmadan yerinə yetirilməsini ifadə edir. Məsələn, "Uşaqlar oyuncaqlarını otağa səpələdilər" cümləsində səpələmək sözü oyuncaqların nizamsız bir şəkildə yerə atılmasını və yayılmasını bildirir. Sözün əsas mənası, əşyaların və ya maddələrin qarışıq, nizam-intizasız bir formada yayılmasına yönəlib. Bu mənada, "töküşdürmək", "dağıtmaq", "yaymaq" sözləri sinonim kimi istifadə oluna bilər, lakin "səpələmək" hərəkətin daha qarışıq və nizam-intizasız olduğunu vurğulayır.

Sözün əlavə mənaları da mövcuddur. Məsələn, məcazi mənada, fikirləri, sözləri səpələmək, yəni qarışıq, sistemsiz şəkildə ifadə etmək mənasında da istifadə oluna bilər. "O, fikirlərini səpələyərək danışırdı" cümləsində olduğu kimi. Bu zaman, sözün müəyyən bir məqsədə yönəlməmişliyi, dəqiqlik və ardıcıllığın olmaması vurğulanır.

Etimalogiyasına gəlincə, "səpələmək" felinin kökü "səpmək" felindən törəmişdir. "Səpmək" isə bir şeyi əlin içi ilə və ya digər vasitələrlə müxtəlif yerlərə yaymaq, dağıtmaq mənasındadır. "-ləmək" əlavəsinin əlavə edilməsi ilə felin mənası genişlənərək, hərəkətin daha qarışıq və nizam-intizasız olduğunu ifadə edir.

Verdiyiniz nümunədəki "[Əbiş] şkafın gözlərini eşələyir, kağızlardan çıxarır" ifadəsi "səpələmək" feli ilə məna baxımından yaxınlaşır. Əbişin şkafı eşələməsi kağızların nəticədə səpələnməsinə səbəb olur. Lakin bu, birbaşa səpələmə hərəkəti deyil, səpələnməyə səbəb olan bir əməldir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz