Sərgərdan sözü fars mənşəli olub, "yersizyurdsuz", "sərsəri", "avara" mənalarını özündə birləşdirir. Sifət və zərf kimi işlənən bu söz, məskənsiz, evsiz-eşiksiz, himayəsiz qalmış, müəyyən bir məskənə və ya məqsədə malik olmayan şəxsi və ya vəziyyəti ifadə edir. "Sərgərdan" sözü sadəcə coğrafi məkandan məhrumluğu deyil, həm də ruhi, mənəvi bir boşluğu, məqsədsizliyi, həyatda yolunu itirməyi ifadə edə bilər.
Məsələn, "sərgərdan adam" ifadəsi həm fiziki mənada, yəni evi, yurdu olmayan adamı, həm də məcazi mənada, yəni həyatda yolunu itirmiş, məqsədsiz yaşayan adamı bildirə bilər. Sözün zərf kimi işlənməsinə nümunə olaraq "sərgərdan gəzmək", "sərgərdan qalmaq" ifadələrini göstərmək olar. Bu ifadələr məqsədsiz, planlı olmayan, təsadüfi hərəkətləri, dolaşmaları ifadə edir.
Sözün mənşəyinə nəzər salsaq, farsca "sər" (baş, ön) və "gərdan" (boyun, yol) sözlərindən törədiyini görə bilərik. Beləliklə, sözün etimologiyası da onun mənasını daha aydınlaşdırır: yolunu, istiqamətini itirmiş, başıaşağı, gəzib dolaşan şəxs. Bu mənada "sərgərdan" sözü "yalnız" və ya "tək" sözləri ilə sinonim olmasa da, onlarla semantik bağlılıq təşkil edir, çünki hər üçü də tək qalma vəziyyətini ifadə edə bilər.
Verdiyiniz cümlədə ("Ata-ana nazı ilə böyümüş Budaq indi çox şeyə tamarzı qalırdı") "sərgərdan" sözü işlənmir, amma cümlədəki vəziyyət "sərgərdanlıq"a məcazi olaraq uyğun gələ bilər. Budağın əvvəlki həyatı ilə hazırkı vəziyyəti arasında kəskin fərq var. Onun əvvəlki rahat həyatı ilə indiki vəziyyəti arasındakı uyğunsuzluq onu ruhen sərgərdan edib, həyatda öz yolunu itirmiş kimi hiss etdirir. Beləliklə, bu cümləyə "sərgərdan" sözü əlavə edilə bilərdi: "Ata-ana nazı ilə böyümüş Budaq indi çox şeyə tamarzı qalıb, sanki sərgərdan kimi hiss edirdi."