izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Səyyal (ər. سَيَّال - sayyal) sifəti, əsasən axıcılıq, rəvanlıq və maneəsiz hərəkət mənalarını ifadə edir. Lügətlərdəki "axıcı, axan, sərbəst, rəvan" tərifləri sözün əsas mənasını əhatə etsə də, dəqiqlik və genişlik baxımından tamamlanmaya ehtiyacı vardır.

Sözün kökü olan "سَيَّل" (sayyal) "axmaq, axıtmaq" mənasını verən fellərdən törəmişdir. Bu da "səyyal"ın yalnız maye maddələrin axıcılığına deyil, daha geniş mənada, hərəkətin və ya prosesin maneəsiz, asan, sürətli və davamlı şəkildə yerinə yetirilməsini ifadə etdiyini göstərir. Belə ki, "səyyal" həm suyun, qazın axıcılığını, həm də maşının hərəkətinin rəvanlığını, fikrin axıcılığını, nitqin sərbəstliyini və s. ifadə edə bilər.

Misal üçün:

  • "Səyyal su axını çayın məcrasını dəyişdirmişdi." (Mayenin axıcılığı)
  • "Yazıçının səyyal üslubu oxucuları valeh edirdi." (Nitqin rəvanlığı, üslubun axıcılığı)
  • "Onun səyyal fikirləri tez-tez yeni kəşflərə aparırdı." (Fikrin axıcılığı, yaradıcılıq prosesinin sərbəstliyi)
  • "Rəssamın səyyal fırça vuruşları əsərin canlılığını artırırdı." (Hərəkətin rəvanlığı, sərbəstliyi)

Verilən nümunə cümləsində ("Tahir sükanı qaba və sərt hərəkətlərlə o yan-bu yana fırladır, maşının səyyal hərəkətinə mane olurdu.") "səyyal" sözü maşının maneəsiz, rəvan hərəkətini ifadə edir. Tahirin sərt sükan hərəkətləri isə bu səyyal hərəkətə mane olur.

Nəticə olaraq, "səyyal" sözünün mənası yalnız "axıcı, axan" ilə məhdudlaşdırılmamalıdır. O, hərəkətin və ya prosesin maneəsiz, asan, sürətli və davamlı şəkildə yerinə yetirilməsini ifadə edən daha geniş bir məna daşıyır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz