Sıxışdırılmaq

izahlı lüğət 2 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sıxışdırılmaq felinin əsas mənası, bir varlığın (insan, heyvan, bitki və ya cisim) fiziki və ya metaforik olaraq məhdudlaşdırılması, əzilməsi, daralmasıdır. Bu məhdudlaşdırma xarici bir qüvvə tərəfindən tətbiq edilir və nəticədə həmin varlıq istənməyən təzyiq, sıxıntı və ya təhlükə ilə üzləşir.

Lüğətdəki “Başqasının təzyiqinə, sıxıntısına məruz qalmaq” ifadəsi felin daha çox sosial və psixoloji kontekstini əks etdirir. Bu halda “sıxışdırılmaq” insanın ictimai, peşəkar və ya şəxsi həyatında başqalarının təzyiqi, təhdidi və ya manipulyasiyası nəticəsində öz hüquqlarının pozulması, imkanlarının məhdudlaşdırılması və ya istəklərinin rədd edilməsi kimi başa düşülə bilər. Məsələn, "İşdə rəhbərliyin qərəzli münasibəti səbəbindən sıxışdırılırdı" cümləsində “sıxışdırılmaq” sözü iş yerindəki ədalətsiz rəftar və təzyiqi ifadə edir.

“Sıxışdırılıb aradan çıxarılmaq” ifadəsi isə daha konkret və dramatik bir vəziyyəti təsvir edir. Bu, həm fiziki (məsələn, bir qrupdan, ərazidən zorla çıxarılmaq), həm də metaforik (məsələn, bir qrupdan, sistemdən, ictimai həyatdan kənarlaşdırılmaq, nüfuzunun pozulması, işdən çıxarılmaq) mənada istifadə oluna bilər. Məsələn, "İnqilabdan sonra müxalifət liderləri sıxışdırılıb aradan çıxarıldılar" cümləsində “sıxışdırılıb aradan çıxarılmaq” zorakı repressiya və siyasi təqibləri bildirir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "sıxışdırılmaq" "sıxmaq" felindən törəmişdir. "Sıxmaq" fiziki olaraq bir şeyi sıxmağı, daraltmağı bildirən bir feldir. Bu fiziki məna, daha sonra metaforik olaraq sosial və psixoloji kontekstlərdə tətbiq edilmişdir. Beləliklə, "sıxışdırılmaq" sözü həm konkret fiziki təzyiq, həm də daha geniş mənada, sosial, psixoloji və siyasi təzyiqləri əhatə edən bir çox mənaya malikdir.

Ümumiyyətlə, "sıxışdırılmaq" fəal bir hərəkətin passiv nəticəsini bildirir. Hərəkət bir başqa varlıq tərəfindən həyata keçirilir və həmin hərəkətin subyekti (sıxışdıran tərəf) əksər hallarda sətirdən aydın görünmür, lakin kontekstə əsasən təxmin edilə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz