Sintez [yun. synthesis – birləşmə]: Bir şeyin və ya hadisənin tərkib hissələrindən yaranması, bu hissələrin bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqəsi və vahid bir bütöv halında təqdim olunması prosesidir. Bu termin həm fəlsəfədə, həm də təbiət elmlərində geniş istifadə olunur və fərqli kontekstlərdə müxtəlif mənalar kəsb edir.
Fəlsəfi kontekstdə sintez, müxtəlif anlayışların, fikirlərin və ya prinsiplərin birləşdirilərək yeni, daha mürəkkəb bir anlayışın və ya nəzəriyyənin yaradılması prosesini ifadə edir. Məsələn, Hegellin dialektikasında tezislə antitezisin sintezi yeni bir tezisin meydana gəlməsinə səbəb olur. Bu proses müxtəlif görünən fikir və ya hadisələrin arasında ümumi bir əlaqə və vəhdət tapmaq, onları daha dəqiq başa düşmək üçün istifadə olunur.
Elmi kontekstdə, xüsusilə kimya və biologiya sahələrində sintez, iki və ya daha çox maddənin birləşərək yeni bir maddənin əmələ gətirməsi prosesidir. Məsələn, fotosintez prosesində karbon dioksid və suyun birləşərək qlükoza və oksigen əmələ gətirməsi sintez prosesinə nümunədir. Bu kontekstdə sintez, əsasən laboratoriya şəraitində süni yolla yeni maddələrin yaradılmasını da ifadə edə bilər.
Digər kontekstlərdə, sintez müxtəlif məlumatların, fikirlərin və ya sənət əsərlərinin birləşdirilərək yeni bir məhsulun yaradılması kimi başa düşülür. Məsələn, bir yazıçı müxtəlif mənbələrdən topladığı məlumatları sintez edərək yeni bir hekayə yaza bilər. Rəssam müxtəlif üslubları və texnikaları sintez edərək orijinal bir əsər yarada bilər.
Qısaca, sintez birləşmə, birgələşmə, tərkib hissələrdən bütövün yaradılması mənasını verən geniş və çoxşaxəli bir termindir ki, onun mənası konkret kontekstdən asılı olaraq dəyişir.