Solçuluq: Siyasi ideologiyalar spektrinin sol qanadını təmsil edən, əsasən bərabərsizlik əleyhinə, sosial ədalətə, ictimai rifaha və kollektivizmə yönəlmiş müxtəlif siyasi və iqtisadi baxışların, nəzəriyyələrin və praktikaların ümumi adıdır. Solçuluq vahid, monolit bir ideoloji sistem deyil, əksinə, bir çox qol və cərəyana malikdir (məsələn, sosial-demokratiya, marksizm, anarxizm, trotskizm və s.). Bu cərəyanlar arasında fərqliliklər olsa da, hamısı müəyyən dərəcədə kapitalizmin təbii qanunauyğunluqlarına tənqidi yanaşır və bazar iqtisadiyyatının bərabərsizliyi artırdığını qəbul edirlər.
Solçu ideologiyasının mərkəzində əsasən aşağıdakı prinsiplər dayanır:
- Bərabərsizlik əleyhinə mübarizə: İqtisadi və sosial bərabərsizliyin azaldılması və ya aradan qaldırılması üçün müxtəlif tədbirlərin həyata keçirilməsi.
- Sosial ədalət: Cəmiyyətdə ədalətli paylama sisteminin yaradılması, bütün üzvlərinin hüquqlarının qorunması və imkanların bərabərliyi.
- İctimai rifah: Dövlətin sosial təminat, səhiyyə, təhsil və digər ictimai xidmətlərin təmin edilməsində aktiv rol oynaması.
- Kollektivizm: Fərdin mənafelərinin kollektiv mənafelərinə tabe edilməsi, birgə əməkdaşlıq və qarşılıqlı dəstək.
- İqtisadi ədalət: Sərvətin daha ədalətli şəkildə bölüşdürülməsi, zənginlərlə kasıblar arasındakı uçurumun azaldılması.
Solçuluq termini tarix boyu müxtəlif mənalar kəsb etmişdir və zamanla inkişaf etmişdir. Müxtəlif kontekstlərdə “solçu” termini fərqli siyasi hərəkatları və görüşləri ifadə edə bilər. Məsələn, bir cəmiyyətdə liberal-solçu kimi qəbul edilən bir siyasi qrup, başqa bir cəmiyyətdə daha mühafizəkar hesab edilə bilər. Ona görə də solçuluğun mənasını dəqiq müəyyənləşdirmək üçün həmişə konkret tarixi və siyasi konteksi nəzərə almaq lazımdır. "Solluq" sözü isə daha çox ümumi, az siyasi konnotasiya daşıyan bir ifadədir və solçu mövqeyin ümumi xüsusiyyətlərini ifadə edir.
Solçuluğun əksinə olan mövqe isə ümumiyyətlə sağçuluq adlanır. Bu iki terminin arasındakı fərqlər və bənzərliklər müxtəlif dövrlərdə və müxtəlif ölkələrdə fərqli şəkildə dəyərləndirilmişdir. Solçuluğun əsas tənqidləri kapitalizmin bərabərsizliyini artırması, dövlətin sosial məsələlərə kifayət qədər diqqət yetirməməsi və demokratiyanın sınıq olması ilə əlaqədardır.