izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sosial (latınca socialis sözündən) – cəmiyyətlə, ictimai həyatla, insanların birgə yaşayışı və qarşılıqlı əlaqələri ilə bağlı olan, ictimai əhəmiyyət kəsb edən mənasını bildirən söz. Termin, latın dilindəki socius (yoldaş, tərəfdaş) sözündən törəmişdir və əslində "cəmiyyətlə əlaqədar" mənasını verir. Lakin müasir istifadədə daha geniş məna kəsb edərək, fərdlərin ictimai quruluş, təşkilat, qrup və ya ictimai münasibətlər daxilindəki mövqeyini, rolunu və əlaqələrini əhatə edir.

Əvvəllər daha çox "ictimai" sözünün sinonimi kimi istifadə olunsa da, indiki dilçilik təcrübəsində "sosial" termini daha geniş kontekstdə, xüsusilə ictimai hadisələrin, proseslərin və münasibətlərin təhlili və təsvirində istifadə olunur. Məsələn, "sosial rifah", "sosial ədalət", "sosial problemlər" kimi ifadələr "ictimai rifah", "ictimai ədalət", "ictimai problemlər" ifadələrinə nisbətən daha spesifik və elmi bir kontekstdə işlənir, çünki sosial elmlərin tədqiqat obyektini daha dəqiq ifadə edir.

Müəyyən bir ictimai qrupun və ya sinfin maraqlarını əks etdirən söz birləşmələrində də işlənərək, ideologiya və siyasi təmayülləri ifadə edir. Məsələn, "sosial-demokrat", "sosial-demokratizm" ifadələrində "sosial" sözü əsasən işçi sinfinin və əhalinin aşağı təbəqələrinin maraqlarını qoruyan bir siyasi ideologiya və hərəkatı ifadə edir. Bu mənada, "sosial" sözü siyasi terminologiyada özəl bir çalar daşıyır.

Qeyd edək ki, "sosial" sözü müstəqil olaraq da, mürəkkəb sözlərin tərkibində də (məsələn, sosial-iqtisadi, sosial-psixoloji, sosial-mədəni və s.) istifadə olunur və hər bir halda əsas mənasını – ictimaiyyətlə, cəmiyyətin quruluşu və inkişafı ilə əlaqəni – saxlayır. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq fərqli nüanslar əldə edə bilər, lakin əsas mənası dəyişməz qalır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz