Soyudulmaq (məch. fe'l) - bir cismin, maddənin və ya mühitin temperaturunun aşağı salınması, hərarətinin azaldılması prosesi. Bu proses təbii yolla (məs., havanın soyuması) və ya süni üsullarla (məs., soyuducu qurğuların köməyi ilə) baş verə bilər. Soyudulma müxtəlif səbəblərdən, məqsədlərdən irəli gələrək tətbiq oluna bilər: məsələn, qida məhsullarının təzəliyinin qorunması, sənaye proseslərində istifadə olunan maddələrin soyudulması, tibbdə bədən temperaturunun aşağı salınması və s.
Etimalogiyası: "Soyudulmaq" sözü "soyuq" sözündən törəmədir. "Soyuq" sözü isə türk dilləri ailəsinə mənsub kökdən gəlir və əsasən aşağı temperaturu ifadə edir. "-ulmaq" əlavəsi isə məchul mənası verir, yəni hərəkətin kim tərəfindən yerinə yetirildiyinin vacib olmadığını göstərir. Beləliklə, "soyudulmaq" sözü bir cismin, maddənin və ya mühitin xarici təsirlər nəticəsində soyuma prosesini ifadə edir.
Cümlədə işlənməsi:
- Yaz aylarında qidaların tez xarab olmasının qarşısını almaq üçün onları soyudulmaq lazımdır.
- Sənaye zavodlarında, əriməmiş metalın işlənməsi üçün xüsusi avadanlıqlarla soyudulması təmin olunur.
- Yüksək temperaturlu xəstənin bədəninin soyudulması üçün həkimlər müxtəlif üsullardan istifadə edirlər.
- Havada olan su buxarının soyudulması nəticəsində yağış əmələ gəlir.
- Motorun aşırı qızmasının qarşısını almaq üçün soyudulması vacibdir.
Sinonimləri: Soyumaq (bəzi hallarda), sərinləmək (daha yumşaq mənada), temperaturun aşağı salınması (daha elmi ifadə), müəyyən hallarda "soyuqlaşmaq" sözü də işlənə bilər, lakin "soyudulmaq" prosesə vurğu edir.
Antonimi: Qızdırılmaq