Söndürülmək – məchul feilidir. Əsas mənası, hər hansı bir alovun, yanğının, işığın və s. qəsdən və ya təbii səbəblərdən yox edilməsi, sönməsi deməkdir. Bu mənada "söndürmək" feilinin məchul formasıdır və obyektin hərəkətə məruz qalmasını, başqa bir qüvvənin təsiri ilə sönməsini bildirir.
Daha geniş mənada, "söndürülmək" hər hansı bir prosesin, fəaliyyətin, vəziyyətin və ya hissin sona çatdırılmasını, dayandırılmasını da ifadə edə bilər. Məsələn, "həyəcanı söndürülmək", "əhval-ruhiyyənin söndürülməsi" ifadələrində "söndürülmək" şiddətin azalmasını, sakitləşməni, və ya tamamilə bitişini bildirir. Bu istifadə metaforik və məcazi bir məna daşıyır.
Lüğətlərdə əsasən fiziki yanma ilə bağlı mənası qeyd olunsa da, "söndürülmək" feilinin kontekstdən asılı olaraq fərqli mənalarda işlənməsi mümkündür. Misal üçün:
- Fiziki məna: "Yanğın yanğınsöndürənlər tərəfindən tez bir zamanda söndürüldü." (Alovun yox edilməsi)
- Məcazi məna: "Onun həyəcanı bir neçə dəqiqədən sonra tamamilə söndürüldü." (Həyəcanın azalması, sakitləşməsi)
- Məcazi məna: "İşıqlar söndürüldükdən sonra tamaşa zalı qaranlığa qərq oldu." (İşığın söndürülməsi)
- Məcazi məna (nadir hallarda): "Onun həyatı illər ərzində yavaş-yavaş söndürüldü." (Həyat enerjisinin, həyatın özü yavaş-yavaş sönməsi, tükənməsi)
"Söndürülmək" feilinin etimologiyası "söndürmək" feilindən törəməsidir və kökü "sönmək" feilidir. Bu da qədim türk dillərindən gələn bir kökdür və əsasında alovun sönməsi, işığın tükənməsi anlayışı yatır. Lakin zaman keçdikcə mənası genişlənib və müxtəlif kontekstlərdə istifadə olunmağa başlamışdır.