Stimul [lat. stimulus] sözü Azərbaycan dilinə latın dilindən keçmişdir. Əsas mənası “həvəs və maraq oyadıcı amil, vadaredici səbəb” kimi təyin oluna bilər. Bu, müəyyən bir fəaliyyəti, davranışı və ya prosesi başlatmaq, gücləndirmək və ya davam etdirmək üçün təsir edən hər hansı bir xarici və ya daxili təkan, təsir, impuls və ya qıcıqdır.
Stimul, həm fiziki, həm də psixoloji ola bilər. Fiziki stimul olaraq, məsələn, işıq, səs, temperatur dəyişiklikləri və ya fiziki toxunma göstərilə bilər. Bu kimi fiziki qıcıqlar orqanizmin müəyyən reaksiyalar vermesine səbəb olur. Psixoloji stimul isə mükafat, tərif, təzyiq, rəqabət və ya hədəf kimi amilləri əhatə edir. Bu amillər davranışları yönəldərək, fərdlərin müəyyən hərəkətlər etməsinə təsir göstərir.
Stimulun təsiri fərdi fərqlərə, kontekstlərə və mədəniyyətə bağlı olaraq dəyişə bilər. Məsələn, bir insan üçün stimul olan bir şey başqa bir insan üçün stimul olmaya bilər. Eyni stimul müxtəlif şəraitlərdə fərqli təsirlər göstərə bilər. Məsələn, maliyyə mükafatı bir işçinin məhsuldarlığını artıra bilər, ancaq əgər iş şəraiti pisdirsə, bu mükafatın təsiri azala bilər.
Stimul sözü müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilər: "Yeni layihə işçilərə əlavə stimul verdi.", "Müəllimin tərifi şagird üçün böyük stimul oldu.", "İqtisadi böhran iş adamları üçün yeni stimul tələb edir.", "Əmək məhsuldarlığını yüksəltmək üçün müxtəlif stimullar tətbiq olunmalıdır." Bu nümunələrdə stimul sözü müxtəlif motivatorları və hərəkətverici qüvvələri təsvir edir.
Qısacası, stimul, həm geniş, həm də dar mənada istifadə oluna bilən çoxfunksiyalı bir sözdür. Onun əsas funksiyası hərəkətə təkan vermək, fəaliyyəti təşviq etməkdir. Mənasını daha yaxşı başa düşmək üçün istifadə edildiyi kontekstin nəzərə alınması vacibdir.