Subaylıq sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış və çoxmənalı bir termindir. Əsas mənası evlilik bağının olmaması, ər və ya arvadı olmayan şəxsin vəziyyəti deməkdir. Lüğətlərdə əks olunan bu sadə tərif, sözün zəngin məna çalarlarını tam əks etdirmir.
Subaylıq, sadəcə bir vəziyyət deyil, həm də müəyyən bir həyat tərzi, fəlsəfə və sosial statusu ifadə edir. Bu vəziyyət fərdin öz seçimindən, sosial-iqtisadi şərtlərdən və ya digər səbəblərdən irəli gələ bilər. Subaylığın müsbət və mənfi aspektləri vardır. Müsbət aspektlərə öz həyatını sərbəst qurmaq imkanı, fərdi inkişaf və karyeraya daha çox vaxt ayırmaq, maddi və emosional baxımdan müstəqillik daxildir. Mənfi aspektlər isə təklik hissi, yaşlılıqda sosial dəstəyin olmaması, cəmiyyətin bəzi təzyiqləri ola bilər.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "subay" sözünün türk dillərindən gəldiyi görünür. "Su" və "bay" kimi iki hissəyə bölünməsi mümkünsüzdür, anlamca birbaşa bağlılığı olmayan iki ayrı sözün birləşməsi deyil. Ən yaxın məna yaxınlığını "bağlı olmaq" mənasını ifadə edən sözlərdən götürürük. Belə ki, "subay" sözü "bağlı olmayan" mənasını verir. Yəni, evlilik bağından kənarda olmaq, evliliyə bağlı olmayan vəziyyət deməkdir.
Ədəbiyyatda və məcazi mənada subaylıq, həmçinin azadlıq, müstəqillik, özünəməxsusluq simvolu kimi də işlənir. "Subaylıq sultanlıqdır" atalar sözü də bunu əyani şəkildə göstərir. Bu ifadə subay həyatının rahatlığı və sərbəstliyini vurğulayır. Lakin, bu, hər zaman belə olmur. Hər kəsin subaylığa münasibəti fərqlidir və bu vəziyyətin fərdi təcrübəyə bağlı olaraq müsbət və ya mənfi qiymətləndirilməsi mümkündür.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- O, uzun illər subaylıq həyatı yaşamışdı.
- Subaylıq dövründə çox səyahət etmişdi.
- Bəziləri üçün subaylıq bir yük, bəziləri üçün isə bir azadlıqdır.
- Onun subaylıq illərini xatırlayaraq gülümsədi.
- Subaylıq onun üçün yeni bir həyat mərhələsinin başlanğıcı oldu.