Sukəsən sözü Azərbaycan dilində "bax, suyaran" mənasında işlənir. Lakin bu tərif, sözün bütün məna çalarlarını əhatə etmir və kifayət qədər dəqiq deyil. Daha geniş və dəqiq tərif vermək üçün sözün etimologiyasına və istifadə kontekstlərinə nəzər salmaq lazımdır.
Sukəsən sözünün etimologiyası haqqında dəqiq məlumat əldə etmək çətin olsa da, "su" və "kəsən" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəldiyi ehtimal olunur. "Su" sözünün mənası aydındır – maye, həyatverici nəm. "Kəsən" isə "kəsmək" fellərinin fəal sifəti olub, "kəsən" mənası ilə yanaşı, "ayırmaq", "yarmaq", "boşaltmaq" kimi mənalarda da işlənə bilər. Bu baxımdan, sukəsən sadəcə "suyaran" deyil, daha çox "su axıtmaqla əlaqəli, suyun yolunu kəsən, suyun axışını tənzimləyən" kimi geniş məna daşıyır.
Sözün istifadə kontekstlərinə görə mənası dəyişə bilər. Məsələn:
- Suvarma kanalı: "Tarlalara su çəkən sukəsən kanalı köhnəlmişdi." - Burada sukəsən, suyun tarlaya yönəldildiyi kanalı ifadə edir.
- Su axını: "Dağlardan axan şəlalənin su əmələ gətirdiyi güclü sukəsən, qayaları yuyub aparırdı." - Burada sukəsən, güclü su axını, suyun aşındırıcı təsirini bildirir.
- Su kəsən qurğu: "Köhnə su kəmərinin sukəsən mexanizmi pozulmuşdu." - Bu cümlədə sukəsən, su axınını dayandıran və ya tənzimləyən bir qurğunu ifadə edir.
Beləliklə, sukəsən sözünün mənası "bax, suyaran" ifadəsindən daha genişdir və istifadə olunan kontekstdən asılı olaraq "su axını", "suvarma kanalı", "suyun axışını tənzimləyən qurğu" kimi mənaları da əhatə edir. Sözün dəqiq mənasının anlaşıla bilməsi üçün cümlənin ümumi məzmunu vacibdir.