SÜBUTLU (sif.) Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "sübutu, dəlili olan" kimi izah olunsa da, bu izah tam və dəqiq deyil. Daha geniş və dəqiq bir izah üçün sözün mənşəyini və istifadəsini nəzərə almaq lazımdır. "Sübutlu" sözü, "sübut" kökündən əmələ gəlmişdir və əsas mənası "dəlilə malik olmaq, dəlilə əsaslanan"dır. Yəni, bir iddianın, fikrin və ya hadisənin gerçək olduğunu sübut edən dəlillərin olması deməkdir.
Bu mənada "sübutlu" sözü sadəcə "dəlili olan"dan daha çox məna daşıyır. "Dəlili olan" ifadəsi bir dəlilin varlığını bildirir, lakin bu dəlilin gücü, etibarlılığı haqqında məlumat vermir. "Sübutlu" isə bu cür məlumatı da özündə əks etdirir. Sübutlu bir iddia, inandırıcı və etibarlı dəlillərə əsaslanır. Misal üçün, "sübutlu iddia", "sübutlu fakt", "sübutlu tədqiqat" kimi ifadələr, sadəcə dəlilə malik olan deyil, həm də bu dəlillərin güclü və inandırıcı olduğunu vurğulayır.
Sözün işlənməsinə dair nümunələr:
- "Onun günahkarlığı haqqında sübutlu dəlillər var idi." (Bu cümlədə "sübutlu" sözü dəlillərin mövcudluğunu və inandırıcı olduğunu bildirir.)
- "Tədqiqat sübutlu nəticələr verdi." (Burada "sübutlu" sözü tədqiqatın etibarlı və inandırıcı nəticələr əldə etdiyini vurğulayır.)
- "Sübutlu arqumentləri ilə rəqibini məğlub etdi." (Bu cümlədə isə "sübutlu" sözü arqumentlərin güclü və inandırıcı olduğunu bildirir.)
Nəticə olaraq, "sübutlu" sözünün mənası "dəlili olan"dan daha genişdir və "dəlilə əsaslanan, etibarlı dəlillərə malik olan, inandırıcı" mənalarını da özündə əks etdirir. Sözün istifadəsi kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsas mənası dəlillərin mövcudluğu və etibarlılığıdır.