Sümsünmə, "sümsünmək" fellindən törəmiş isimdir. Lüğətlərdə sadəcə olaraq "sümsünmək" fellindən törəmə kimi göstərilsə də, daha dəqiq və geniş bir şəkildə izah etmək mümkündür. Sümsünmə, əsasən, bir şeyin, hadisənin və ya vəziyyətin qəfil və gözlənilmədən, adətən də xoşagəlməz bir şəkildə baş verməsi, ortaya çıxması və ya meydana gəlməsi deməkdir. Bu, ani bir hadisəni, birdən-birə baş verən bir prosesi ifadə edir.
Mənşəcə türk dillərindən olan "sümsünmək" felinin kökü dəqiq bilinməsə də, "süm" və ya "sümük" ilə əlaqələndirilə bilər. Bu əlaqə, birdən-birə baş verən və bəzən sümüyə zərər verə biləcək hadisələrlə bağlı ola bilər. Məsələn, birdən-birə düşmə nəticəsində sümük sınığı kimi. Lakin bu, yalnız bir təxmindir və dilçilik tədqiqatlarının daha dərin araşdırmalarını tələb edir.
Sümsünmə, cümlələrdə müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilər. Məsələn:
- Qəfil sümsünmə bir qəza baş verdi. (Birdən-birə, gözlənilmədən baş verən bir qəza)
- Səhər sümsünmə bir yağış yağdı. (Birdən-birə başlayan, gözlənilməz yağış)
- Onun sümsünmə bir qəzəbi hamını qorxutdu. (Birdən-birə, gözlənilmədən ortaya çıxan qəzəb)
- Havanın sümsünmə bir soyuması bizi təəccübləndirdi. (Birdən-birə, gözlənilmədən baş verən havanın soyuması)
Göründüyü kimi, sümsünmə sözü, hadisələrin ani və gözlənilməzliyini vurğulayır. Bu sözün "birdən-birə", "qəfil", "gözlənilmədən" kimi sözlərlə sinonim olduğu deyilə bilər, lakin bunlardan fərqli olaraq daha çox birdən-birə baş verən hadisənin mənfi bir nəticəsini ifadə edir. Həmçinin, bu sözün ədəbi üslubda istifadəsi də mümkündür və əsərin üslubuna müəyyən bir rəng qata bilər.