Süpürtmək feili, əsasən "süpürmək" fellinin əmr-məcburiyet formasından törəmişdir və bir başqasından bir işin görülməsini istəməyi bildirir. Lüğətlərdəki "süpürgə ilə zir-zibili təmizlətmək" tərifi mənasının əsasını əks etdirir, lakin daha geniş bir məna çalarını əhatə etmir. Süpürtmək, sadəcə süpürgə ilə təmizləməni deyil, hər hansı bir səthdəki istənilməyən əşyaları, tozu, kir və s. aradan qaldırmağı, təmizləməyi əmr edən, xahiş edən və ya tələb edən mənada işlənir. Bu təmizləmə prosesi müxtəlif vasitələrlə (süpürgə ilə yanaşı, əl ilə, su ilə, alətlərlə və s.) həyata keçirilə bilər. Məsələn, "həyəti süpürtmək" deyəndə, həyətin süpürgə ilə təmizlənməsi nəzərdə tutula bilər, lakin "masanı süpürtmək" deyəndə masanın üzərindən əşyaların götürülməsi, tozunun silinməsi və s. nəzərdə tutulur.
Sözün etimologiyası "süpürmək" feli ilə bağlıdır. "Süpürmək" köhnə türk dillərindən gələn bir sözdür və "təmizləmək", "aradan qaldırmaq" mənalarını verir. "-tmək" isə əmr-məcburiyyət əlavəsidir. Beləliklə, "süpürtmək" bir başqasından bir şeyin süpürülməsini, yəni təmizlənməsini istəməyi bildirir.
Cümlədəki işlənməsinə nümunələr:
- Həyəti süpürtmək lazımdır. (Həyətin süpürülməsi zəruridir.)
- Otağı süpürtmək istəyirəm. (Otağın süpürülməsini istəyirəm.)
- Masanı süpürtmək əmr olundu. (Masadan əşyaların götürülüb təmizlənməsi əmr edildi.)
- Qar yağandan sonra küçələri süpürtmək vacibdir. (Qar yağışından sonra küçələrin təmizlənməsi vacibdir.)
- Verilən nümunədəki kimi, "[Pristav Zeynal bəyə:] Barı dəftərxanaya gələn küçəni süpürt ki, qubernator görüb acığı t..." cümləsində isə küçənin təmizlənməsinin əmr olunduğunu görürük.
Göründüyü kimi, "süpürtmək" feili geniş kontekstdə istifadə oluna bilir və mənası cümlənin kontekstindən asılı olaraq dəyişə bilər. Əsas məna isə bir başqasından təmizlənmənin istənilməsidir.