Sürgü sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış və çoxmənalı bir sözdür. Əsasən, qapı və ya pəncərəni bağlamaq üçün istifadə edilən mexaniki bir qurğunu ifadə edir. Bu qurğu, adətən, ağac, dəmir və ya digər möhkəm materiallardan hazırlanır və hərəkətli hissələrin bir-birinə sürüşməsi prinsipinə əsaslanır. Beləliklə, sürgü, həm qapının və ya pəncərənin açılıb-bağlanmasını təmin edən mexaniki qurğu, həm də bu qurğunun özü kimi başa düşülə bilər. Mətndə göstərilən "qapının sürgüsünü vurmaq" ifadəsi, sürgünün bağlanma hərəkətini, yəni qapının kilidlənməsini ifadə edir.
Etimoloji baxımdan, "sürgü" sözü türk dillərindən mənşəlidir. "Sür-" fel kökünün mənası "hərəkət etmək, sürüşdürmək"dir və "-gü" şəkilçisi isə isim təşkil edir. Bu, sürgünün hərəkətli, sürüşən bir mexanizm olmasını dilə gətirir. Sözün bu etimoloji quruluşu onun mənasını daha aydın şəkildə ortaya qoyur.
Sürgü sözü müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalarda işlənə bilər. Məsələn:
- Qapı sürgüsü: Qapını bağlamaq üçün istifadə olunan sürüşən mexanizm.
- Pəncərə sürgüsü: Pəncərəni bağlamaq üçün istifadə olunan sürüşən mexanizm.
- Kilidləmə mexanizmi: Daha geniş mənada, sürgü hər hansı bir qurğunun kilidlənmə mexanizmini də ifadə edə bilər.
- Sürüşən hissə: Mexanik quruluşlarda sürüşən hərəkət edən hissə.
Beləliklə, "sürgü" sözünün mənası, istifadə olunduğu kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsas mənası hərəkətli və sürüşən bir mexanizm kimi qalır. Bu söz, həm gündəlik dil, həm də texniki terminologiyada geniş istifadə edilir.