izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şad-şalay sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış, emosional yüklü bir ifadədir. Lüğətlərdə sadəcə "şad" sözünün sinonimi kimi göstərilsə də, daha dəqiq mənası və işlənmə konteksti bu qədər sadə deyil. "Şad" sözü əsasən içdən, daxili bir sevinc halını ifadə edərkən, "şad-şalay" daha çox kütləvi, səs-küylü, nəşəli bir əhval-ruhiyyəni, birgə sevinci, bayram əhval-ruhiyyəsini əks etdirir. Həmçinin, "şad-şalay" sözü adətən yeyinti-içinti, əyləncə, məclis və bayram kimi kontekstlərdə işlədilir.

Etimalogiyasına nəzər salsaq, "şad" sözünün kökü qədim türk dillərinə gedib çıxır və "sevinmək", "sevincli olmaq" mənalarını verir. "Şalay" hissəsinin etimologiyası isə daha mübahisəlidir. Bəzi fikirlərə görə, "şalay" səs-küy, qarışıqlıq mənasını ifadə edən bir kökdən törəyə bilər. Beləliklə, "şad-şalay" dərin bir məna kəsb edir: səs-küylü, nəşəli, qarışıqlıq içində olan bir sevinc və ya bayram əhval-ruhiyyəsi.

Ədəbiyyat nümunələrindəki işlənməsinə diqqət yetirək. Verdiyiniz nümunədə ("Ana sonra bişirdiyi xörəyi ortalığa gətirdi. Şad-şalay yeyib qurtardı.") "şad-şalay" həm birgə yemək yeməyi, həm də bu yemək əsnasında yaşanan nəşəli, səs-küylü əhval-ruhiyyəni təsvir edir. Bu sözü digər cümlələrdə də belə işlətmək olar:

"Toy şad-şalay keçdi." - Bu cümlədə "şad-şalay" toyun nəşəli, səs-küylü, əyləncəli atmosferini ifadə edir.

"Uşaqlar bağçada şad-şalay oynayırdılar." - Bu cümlədə isə uşaqların şən, səs-küylü oynamaqlarını təsvir edir.

Qısaca desək, "şad-şalay" sözü sadəcə "şad" sözünün sinonimi deyil, daha geniş və emosional bir mənaya malikdir. O, birgə sevinci, nəşəli və səs-küylü əhval-ruhiyyəni, əsasən də yemək, əyləncə və bayramlar kontekstində ifadə edən rəngarəng bir söz birləşməsidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz