Şəfqətsizlik sözü, əsasən, bir insanın başqasına qarşı duyduğu rəhmət, mərhəmət, insaf və mülayimlik hisslərinin tamamilə olmamasını, yaxud da son dərəcə zəif olmasını ifadə edir. Bu hisslərin olmaması nəticəsində şəfqətsiz insan digərlərinin əzab-əziyyətinə, kədər-qüssəsinə biganə qalır, onlara qarşı qəddar, amansız və ya acımasız davranır. Sözün mənası yalnız fiziki zorakılıqla məhdudlaşmır; soyuqqanlılıqla haqsızlığa yol vermək, kiməsə kömək etməmək, qəddar sözlərlə incitmək də şəfqətsizliyin təzahürüdür.
Etimoloji baxımdan, “şəfqətsizlik” sözü "şəfqət" sözünün mənfi mənalı antonimi kimi formalaşmışdır. “Şəfqət” sözü özündə rəhm, mərhəmət, həssaslıq kimi müsbət emosiyaları ehtiva edir. “sizlik” əlavəsi isə bu müsbət keyfiyyətin olmamasını, yoxluğunu bildirir. Beləliklə, "şəfqətsizlik" sözü rəhmətsizliyin, mərhəmətsizliyin, insafsızlığın və hətta qəddarlığın əhatəli bir ifadəsidir.
Müxtəlif kontekstlərdə “şəfqətsizlik” sözü fərqli mənalar daşıya bilər. Məsələn:
- "Onun gözlərindəki şəfqətsizlik məni qorxutdu." - Bu cümlədə şəfqətsizlik, insanın daxili vəziyyətini, duyğularının soyuqluğunu ifadə edir.
- "Rejimin şəfqətsizliyi milyonlarla insanın həyatına son qoydu." - Bu cümlədə isə şəfqətsizlik, hökumətin və ya bir qurumun qəddar və amansız hərəkətlərini ifadə edir.
- "Təbiətin şəfqətsizliyinə qarşı mübarizə aparmaq məcburiyyətində qaldılar." - Bu cümlədə şəfqətsizlik, təbii hadisələrin amansızlığını, insanlara qarşı acımasızlığını bildirir.
Yekun olaraq, "şəfqətsizlik" sözü sadəcə rəhmsizlikdən daha geniş məna daşıyır. O, həm insanın daxili duyğularını, həm də xarici davranışlarını, həm fərdi, həm də qrup halında edilən əməlləri əhatə edən kompleks bir anlayışı ifadə edir. Bu anlayışa amansızlıq, qəddarlıq, insafsızlıq, biganəlik və soyuqqanlılıq kimi əlavə xüsusiyyətlər daxildir.