Şəxsən zərfi əsasən "özü-özünə", "vasitəsiz olaraq", "birbaşa", "heç kimin köməyi olmadan", "şəxsən özü" mənalarında işlənir. Mənşəcə fars dilindən gəlmişdir ("şəxs" + "-ən"). Əslində, "şəxs" sözü ilə "ən" şəkilçisinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. "Ən" şəkilçisi isə burada məkan, zaman və ya üsul bildirən əlavə məna verir, yəni hadisənin birbaşa, vasitəsiz, şəxsin özü tərəfindən yerinə yetirildiyini vurğulayır. Beləliklə, "şəxsən" zərfi hər hansı bir hadisədə, prosesdə, əlaqədə birbaşa və vasitəsiz iştirakı, şəxsin özü tərəfindən həyata keçirilməsini ifadə edir.
Lüğətlərdəki "arada heç bir şəxs iştirak etmədən, heç bir vasitə olmadan, bilavasitə özü (özünü)" tərifi, sözün əsas mənasını düzgün əks etdirir, lakin onun istifadə dairəsini tam əhatə etmir. Məsələn, "şəxsən tanıyıram" cümləsində bu zərf, tanışlığın vasitəsiz, aracı olmadan, şəxsin özünün bilavasitə qarşılaşması və ünsiyyəti nəticəsində qazanıldığını bildirir. Bu, sadəcə "tanıyıram" deyilməkdən fərqli olaraq, tanışlığın xüsusiyyətinə işarə edir.
Başqa nümunələr:
- Prezident şəxsən bu layihəni dəstəkləyir. (Prezidentin özü dəstəkləyir, nümayəndəsi yox.)
- Mən kitabı şəxsən oxudum. (Kimsə oxuyub mənim üçün xülasə etməyib, özü oxuyub.)
- O, məsələni şəxsən həll etməyə çalışdı. (Başqasına həvalə etmədi, özü həll etməyə çalışdı.)
- Mən ona şəxsən zəng etdim. (Vasitəçi olmadan, özü zəng etdi.)