Şəkər (fars. شکر - šakr) - İs. Əsasən bitki mənşəli, şirin dadlı karbohidrat növü olan qəndin ümumi adı. Lüğətlərdə "qənd" sinonimi kimi qeyd olunsa da, əslində "şəkər" daha geniş məna kəsb edir. "Qənd" daha çox saf, kristallaşmış şəkər növünə aiddir, halbuki "şəkər" şəkər çuğunduru, şəkər qamışı və ya digər mənbələrdən əldə edilmiş, müxtəlif emal mərhələlərindən keçmiş, təmiz və ya qarışıq şəkər məhsullarını əhatə edir. Misal üçün, "şəkər tozu", "şəkər qabı", "şəkərli içki" ifadələrində "qənd" sözünü işlətmək qrammatik cəhətdən səhv deyil, amma məcazi mənada, "şirin həyat", "şəkər sözlər", "şirin şəkər" ifadələrində "şəkər" sözünün məcazi mənasını ifadə etmək üçün daha uyğun gəlir.
Məcazi mənada istifadə edildikdə, "şəkər" xoş, şirin, sevimli, xoşagələn mənalarını ifadə edə bilir. Misal üçün, "şirin şəkər sözləri" ifadəsində "şəkər" sözü, danışanın xoş və şirin sözlərini təsvir edir. Bu mənada "şirin" sözü ilə sinonim kimi istifadə olunur, lakin daha poetik və ifadəlidir. "Şəkər kimi şirin həyat" ifadəsində isə həyatın xoş, rahat və xoşbəxt keçməsini bildirir. Yəni "şəkər" sözü yalnız dad mənasında deyil, həm də emosional və duyğu mənalarında işlənə bilir.
Tarixi ədəbiyyatda, xüsusən də xalq şeirində, "şəkər" sözü tez-tez "qənd" sözü ilə sinonim kimi işlənmişdir. Verilən misalda da, M.P.Vaqifin şeirindən götürülmüş nümunədə bu aydın görünür: "Xalq batıbdır noğla, şəkərə, qəndə". Bu misalda "şəkər" və "qənd" sözləri həm maddi (şirin qida məhsulu) həm də məcazi (zənginlik, lüks) mənalarda işlənə bilər. Burada şəkərin əldə edilməsinin çətinliyini və nadirliyini vurğulamaq üçün "noğla" ilə müqayisədə istifadə olunmuşdur.
Qısaca olaraq, "şəkər" sözünün mənası sadəcə "qənd" ilə məhdudlaşmır. O, daha geniş kontekstdə, həm maddi, həm də məcazi mənalarda istifadə olunan bir sözdür və ədəbi dilin zənginliyini nümayiş etdirir.