Şəkərlənmə (şəkərlənmək felindən törəmiş isim): "Şəkərlənmə" termini əsasən kimyəvi proseslərdə, xüsusilə qida sənayesində və biokimyada istifadə olunur. Bir maddənin, xüsusilə də qarışıqdakı sadə şəkərlərin (məsələn, qlükoza, fruktoza) bir-birləri ilə və ya digər molekullarla qarşılıqlı təsirindən meydana gələn kimyəvi reaksiya nəticəsində şəkər kristallarının əmələ gəlməsini və ya şəkərli bir hal alma prosesini bildirir. Bu proses, bir çox amillərdən, o cümlədən temperaturdan, nəmlikdən, pH-dan və şəkərin növündən asılıdır.
Məsələn, mürəbbənin hazırlanması zamanı, meyvə şirəsinin qaynadılması və şəkərlə qarışdırılması nəticəsində şəkərlənmə baş verir. Soyuduqdan sonra şəkər kristalları əmələ gəlir. Başqa bir nümunə olaraq, balın kristallaşması da şəkərlənmə prosesinə misal göstərilə bilər. Bal əsasən qlükoza və fruktoza şəkərlərindən ibarətdir və müəyyən şərtlərdə kristallaşma baş verir. Bu proses məhsulun keyfiyyətinə təsir etsə də, zərərli deyil.
Terminin daha geniş mənada istifadəsi də mümkündür. Məsələn, "şəkərlənmə" metaforik olaraq həddən artıq şirinlik, həddindən artıq xoşagəlməz bir şeyin artıq həddini aşması mənasında da istifadə oluna bilər. Lakin bu istifadə daha az yayılmış və kontekstə bağlıdır. Məlumatın dəqiq qavranılması üçün istifadə olunan kontekstə diqqət yetirilməlidir.
Etimologiya: Söz, "şəkər" sözünün kökü ilə "lənmək" əlavəsindən əmələ gəlmişdir. "Şəkər" sözü fars dilindən, "lənmək" isə türk dilindən mənşəlidir.
Cümlədə istifadəsi:
- Mürəbbənin uzun müddət saxlanması üçün şəkərlənmənin qarşısını almaq lazımdır.
- Balın şəkərlənməsi onun keyfiyyətinə təsir etmir.
- Şəkərlənmə prosesi kimyəvi reaksiyaların nəticəsidir.
- (Metaforik istifadə) Film o qədər şəkərləndi ki, izləmək mümkün deyildi.