Şəkləmək sözü Azərbaycan dilində, əsasən şifahi nitqdə işlənən, köhnə və nadir bir fe'ldir. Lüğətlərdə “qulaqları şəkləmək” kimi ifadə ilə qeyd olunsa da, mənası sadəcə “qulaqları hərəkət etdirmək”dən daha genişdir. “Şəkləmək” sözü, qulaqların səs mənbəyinə doğru yönəlməsi, diqqətlə dinləmək üçün və ya qorxu, təəccüb kimi duyğuların təsiri ilə qulaqların fiziki vəziyyətinin dəyişməsini ifadə edir. Bu, sadəcə qulaqların hərəkəti deyil, həm də eşitmə hissinin yüksək dərəcədə aktivləşməsi deməkdir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "şəkil" sözü ilə əlaqəli olduğunu görə bilərik. "Şəkil" formasını, vəziyyəti, konfiqurasiyanı bildirir. Beləliklə, "şəkləmək" qulaqların xüsusi bir forma və vəziyyət qəbul etməsini ifadə edir. Bu forma isə səsi daha yaxşı eşitmək məqsədi daşıyır.
Misal cümlələrdə sözün işlənməsinə baxaq:
"Birdən atlar səs eşidib qulaqlarını şəklədilər." - Bu cümlədə atların qəfil bir səs eşitməsi nəticəsində qulaqlarının səsə yönəlməsini və diqqətlə dinləməsini ifadə edir. Sadəcə qulaqların hərəkəti yox, həm də səsə reaksiya verilməsi vurğulanır.
"Əsgər ağa birdən qulaqlarını şəklədi, ətrafı dinləməyə." - Bu cümlədə isə əsgər ağanın ehtiyatlı və diqqətli olaraq ətrafı dinləmək üçün qulaqlarını vəziyyətini dəyişdiyini görürük. Burada da "şəkləmək" sadəcə fiziki hərəkəti deyil, həm də dinləmə hərəkətinə hazırlıq və diqqət mənasını daşıyır.
Nəticə olaraq, "şəkləmək" sözü Azərbaycan dilinin zəngin leksikasının bir parçası olaraq, sadəcə fiziki hərəkəti deyil, həm də eşitmə hissinin aktivləşməsini və diqqətin cəmləşməsini ifadə edən dəyərli bir söz birliyidir. Müasir Azərbaycan ədəbi dilində nadir işlənsə də, şifahi nitqdə və köhnə ədəbiyyat nümunələrində rast gəlmək olar.