Şərəf (ər. شرف - şərəf) sözü insanın ictimai və şəxsi həyatında əsas tutduğu mənəvi-əxlaqi prinsiplərin, idealların və dəyərlərin məcmusunu bildirir. Bu məcmuda dürüstlük, vicdanlılıq, namus, ləyaqət, cəsarət, vəfa, məsuliyyət kimi xüsusiyyətlər önəmli yer tutur. Şərəf sadəcə olaraq yüksək əxlaqi keyfiyyətlərin toplusu deyil, həm də bu keyfiyyətlərin praktik həyatda nümayiş etdirilməsi, onlara sadiq qalmaq bacarığıdır. İnsan şərəfini qorumaq üçün özünə qoyduğu tələblərə, ictimai normalara və əxlaqi prinsiplərə uyğun davranmalı, vicdanını rahat saxlamalıdır.
Şərəf anlayışı fərqli mədəniyyətlərdə və tarixi dövrlərdə müxtəlif şəkildə təfsir olunsa da, ümumi məqamı insanın özünə və cəmiyyətə münasibətdə məsuliyyət hissini, yüksək mənəvi səviyyəni əks etdirir. Şərəfli insan özünü və ətrafındakıları dəyərləndirir, ədalətli və dürüst davranır, özünə və başqalarına hörmət edir. O, sözündə durur, vədlərinə sadiq qalır və hərəkətləri ilə özünün əxlaqi prinsiplərinə uyğun yaşayır. Şərəf insanın daxili aləminin ən əsas təməl daşlarından biridir.
Şərəf sözü müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif mənalar kəsb edə bilər. Məsələn, "şərəfli insan" ifadəsi yüksək əxlaqi keyfiyyətlərə malik olan şəxsi ifadə edərkən, "ailə şərəfi" ifadəsi ailənin nüfuzunu, adını qorumaqla bağlı dəyərləri əks etdirir. "Şərəfini qorumaq" ifadəsi isə insanın əxlaqi prinsiplərinə sadiq qalması, mənəviyyatına xələl gətirə biləcək hərəkətlərdən uzaq durması mənasını verir. Şərəfin itirilməsi isə cəmiyyətdə hörmət və nüfuzun itirilməsi kimi qəbul edilir və bu, insan üçün ağır bir zərbə olur.
Qeyd edək ki, "şərəf" sözünün əsasən ərəb mənşəli olması onun tarixi köklərini və İslam mədəniyyətinin əxlaqi dəyərlər sistemindəki rolunu göstərir. Ancaq bu sözün zaman keçdikcə Azərbaycan dilinə tam inteqrasiya olunması və milli mədəniyyətimizdə özünəməxsus məna çalarları qazanması diqqətə layiqdir.