izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şərəfli sifəti, əsas mənası etibarilə "hörmətə, ehtirama, sayğıya layiq olan" deməkdir. Lüğətlərdə sadəcə "hörmətli, ehtiramlı, sayğılı, vüqarlı, şanlı" kimi təriflənməsi, sözün zəngin məna çalarlarını tam əks etdirmir. Şərəfli sözü, bir fərdin və ya bir şeyin yüksək əxlaqi keyfiyyətlərə, nailiyyətlərə, cəmiyyət üçün əhəmiyyətli töhfələrə malik olmasını ifadə edir. Bu, sadəcə olaraq "yaxşı ad" mənasından daha genişdir; fəaliyyət, davranış və xarakterin uzunmüddətli, davamlı olaraq hörmətə layiq olduğunu bildirir.

Sözün mənşəyi "şərəf" kökünə dayanır. Şərəf isə, qədim türk dillərindən gələn və nüfuz, hörmət, ləyaqət, namus kimi anlayışları əhatə edən bir termindir. Beləliklə, "şərəfli" sifəti, şərəfə malik olan, şərəfli həyat tərzi yaşayan, şərəfə layiq olan kimi mənaları da özündə ehtiva edir.

Misallar: "Müəllim adı şərəfli addır" cümləsində müəllim peşəsinin ictimai əhəmiyyətini, cəmiyyət üçün faydalılığını və bu peşənin nümayəndələrinin əksər hallarda qazandıqları hörməti vurğulayır. "Adın şərəflidir sənin, ey qadın; Dahilər anası çağrılır adın" misrasında isə qadının dahi övladlar yetişdirməklə qazandığı şərəf, ictimai nüfuz və əbədiyyətə qovuşmuş adı ifadə olunur. Şərəfli, həmçinin "şərəfli tarix", "şərəfli döyüş", "şərəfli ölüm" kimi ifadələrdə də işlənərək müəyyən hadisələrin və ya hərəkətlərin yüksək əhəmiyyətini və hörmətə layiq olmasını vurğulayır.

Qısacası, "şərəfli" sözü sadəcə bir hörmət ifadəsindən daha çoxdur; o, bir fərdin və ya hadisənin əxlaqi üstünlüyünü, cəmiyyətə verdiyi töhfələri və uzunmüddətli olaraq qazandığı hörmət və nüfuzunu ifadə edən zəngin mənaya malik bir sifətdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz