izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "şərqi" sözü əsasən "nəğmə, mahnı" mənasında izah olunur. Lakin bu, sözün tam mənasını əks etdirmir. "Şərqi" sözünün kökü ərəbcə "şərq" (şərq, doğudan) sözündəndir. Bu, sözün əsl mənasının coğrafi bir məkandan daha çox, şərqdən, günəşin doğduğu tərəfdən gələn bir şey, həyatverici bir enerji və ya müjdə ilə əlaqəli olduğunu göstərir. Beləliklə, "şərqi" sözü yalnız "nəğmə" və ya "mahnı" kimi dar mənada deyil, daha geniş mənada, şərqdən gələn, şərqlə əlaqəli hər hansı bir şey, məsələn, melodiya, səs, əsər və ya hadisə üçün işlənə bilər.

Misal üçün, verilən cümlədə "Günəş qübbənin ortasına gələr-gəlməz bir şərqi səsi eşidildi" deyilir. Burada "şərqi səsi" ifadəsi sadəcə bir mahnı demək deyil, daha çox günəşin doğması ilə əlaqəli, səhər təbiətinə aid, yüksələn, həyat verən bir səs kimi təfsir oluna bilər. Bu səs quş səsi, çayın səsi, ya da hətta içəri sızan günəş şüaları ilə əlaqədar bir səs ola bilər. "Şərqi" sözü burada sözün mənbəyinə işarə edərək, səsin mənbəyinin günəşin doğduğu tərəfdən gəldiyini vurğulayır.

Başqa nümunələr vermək olar: "Şərqi ətirlər" (şərq ölkələrindən gələn ətirlər), "Şərqi motivlər" (şərq mədəniyyətinə aid motivlər), "Şərqi rənglər" (şərq rənglərinə xas rənglər). Bu misallarda "şərqi" sözü geografiyaya, mədəniyyətə, estetikaya aid olan xüsusiyyətləri bildirir və müəyyən bir ərazinin təsirini, xüsusiyyətini ifadə edir. Hətta "şərqi külək" kimi bir ifadəni də qəbul etmək olar, bu halda küləyin gəldiyi istiqamət vurğulanır.

Yekun olaraq, "şərqi" sözü sadəcə bir "nəğmə" və ya "mahnı" mənasıyla məhdudlaşmayan, daha geniş semantik spektrə sahib bir sözdür. O, şərqdən gələn, şərqlə əlaqəli, şərqə xas olan hər hansı bir şeyin təsvirinə işlənə bilər. Sözün konkret mənası kontekstdən asılı olaraq dəqiqləşir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz