Şərqşünas sözü ərəb dilindən olan "şərq" (شرق) və fars dilindən olan "şünas" (شناس) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmiş mürəkkəb bir sözdür. "Şərq" sözü "qərbə əks olan tərəf", yəni günəşin doğduğu tərəf, ümumi mənada isə Asiyanın Avropadan və Afrikadan şərqdə yerləşən hissəsini ifadə edir. "Şünas" isə "tanıyan", "bilən", "mütəxəssis" mənasını verir. Beləliklə, "şərqşünas" sözü əslində "şərqi tanıyan", "şərq ölkələri və mədəniyyətləri haqqında biliyə malik olan mütəxəssis" deməkdir.
Lüğətlərdə verilən "şərqşünaslıq mütəxəssisi" tərifi sözün əsas mənasını əks etdirir, lakin daha geniş izah tələb edir. Çünki "şərqşünas" sadəcə olaraq bir sahənin mütəxəssisi deyil, həm də müxtəlif fənləri əhatə edən geniş bir biliyə malik şəxsiyyətdir. Şərqşünaslığın əhatə etdiyi sahələr tarix, ədəbiyyat, dil, fəlsəfə, din, incəsənət, arxeologiya, antropologiya, siyasi elmlər və s. kimi müxtəlif elmləri özündə birləşdirir. Bu sahələrdəki tədqiqatlar əsasən Asiya, Afrikanın bir hissəsi və Qafqaz regionunun ölkələrini əhatə edir.
Şərqşünaslıq üzrə tədqiqatlar müxtəlif metodologiyalar əsasında aparılır və mənbələrə ( yazılı mənbələr, arxeoloji tapıntılar, şifahi xalq ədəbiyyatı və s.) əsaslanır. Bir şərqşünasın tədqiqat obyekti müəyyən bir ölkə, region və ya mədəniyyət ola bilər, həmçinin müəyyən bir tarixi dövr, dil və ya ədəbiyyat nümunəsi də ola bilər.
Cümlədə necə işləndiyinə nümunələr:
- Tanınmış şərqşünas alim Azərbaycan ədəbiyyatını dərinliklə araşdırmışdır.
- Konfransda bir neçə görkəmli şərqşünas öz tədqiqatlarını təqdim etdi.
- O, fars dilinə və ədəbiyyatına bələd olan bacarıqlı bir şərqşünasdır.
- Şərqşünaslar arasında İslam mədəniyyətinə dair müxtəlif fikirlər mövcuddur.
Qeyd edək ki, "şərqşünas" termini bəzən müəyyən bir mədəniyyətə qərəzli yanaşma ilə əlaqələndirilə bilir. Bu səbəbdən, son dövrlərdə "şərqşünaslıq" termini yerinə daha neytral terminlərdən, məsələn, "Asiyaşünaslıq", "Orta Şərqşünaslıq" və ya konkret region və ölkələrin adlarını əhatə edən terminlərdən ("Türkiyəşünaslıq", "İranşünaslıq" və s.) istifadə edilməsinə üstünlük verilir.