izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şərt-şürut sözü Azərbaycan dilində geniş mənada "şərt" sözünün çoğul halını və ya təkrarını ifadə edir. Lüğətlərdə əsasən "şərt" sözünün 2-4-cü mənalarına istinad edilir, lakin bu ifadənin özünəməxsus semantik nüansları vardır. Sadəcə "şərt" sözünün təkrarı deyil, daha çox müəyyən bir hadisənin və ya əməlin gerçəkləşməsi üçün qoyulan bir neçə, bəzən də qarşılıqlı bağlı bir-neçə şərtin mövcudluğunu ifadə edir.

Məsələn, C.Məmmədquluzadənin "Müsəlmanın da öz şərt-şürutu var" cümləsində "şərt-şürut" ifadəsi müsəlmanın həyatında bir-birinə bağlı və ya qarşılıqlı asılılıqda olan bir çox dini, sosial və ya etik qayda və tələbləri bildirir. Bu, sadəcə bir neçə müstəqil şərtin yığınağından deyil, daha mürəkkəb və sistemli bir şərtlər sistemindən bəhs edir.

"Şərt(i)-şürut bağlamaq" ifadəsi isə dəqiq və konkret bir razılaşmanın əldə edilməsi üçün bir-birinə bağlı, qarşılıqlı olaraq qəbul edilən bir neçə şərtin müəyyən edilməsi və onların qəbul olunması prosesini ifadə edir. Sadəcə "şərtləşmək" deyil, daha çox incəlikləri və detalları olan, tərəflər arasında qarşılıqlı öhdəlikləri nəzərə alan mürəkkəb bir razılaşmanın bağlanmasını bildirir.

Etimoloji baxımdan, "şərt" fars mənşəli olub, "şərt" - "şərtiyyət" kimi mənaları daşıyır. "Şürut" isə "şərt" sözünün çoğul formasından törəmişdir. Lakin "şərt-şürut" ifadəsi sadəcə qrammatik çoğul deyil, leksik mənada da yeni bir məna və stilistik çalar əldə edir. Bu, təkrar vasitəsilə ifadənin emosional yükünün artırılmasına və mənaların gücləndirilməsinə xidmət edir.

Beləliklə, "şərt-şürut" ifadəsi, "şərt" sözünün sadə bir çoğulu olaraq deyil, bir-birinə bağlı, qarşılıqlı asılılıqda olan bir neçə şərtin və ya mürəkkəb bir şərtlər sisteminin və bu sistemin bağlanması prosesinin ifadəçisi kimi nəzərdən keçirilməlidir. Bu ifadənin istifadəsi, danışanın nitqində dəqiqlik, əhatəlilik və emosionallıq əlavə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz