izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şərtləndirmək felinin Azərbaycan dilindəki mənası daha geniş və dəqiq şəkildə aşağıdakı kimi izah edilə bilər:

1. Şərt qoymaq, məhdudlaşdırmaq: Bu mənada "şərtləndirmək" sözü bir hərəkətin, hadisənin və ya vəziyyətin baş verməsini müəyyən şərtlərə bağlamaq, onun həyata keçirilməsini bu şərtlərlə məhdudlaşdırmaq mənasını verir. Məlumatın və ya qərarın qəbul edilməsi, əməliyyatın icrası və ya hüquqların həyata keçirilməsi kimi hallarda bu mənada istifadə olunur. Məsələn: "Müqavilədə tərəflərin hüquq və vəzifələri dəqiq şərtləndirilmişdir." və ya "Bu yardımı almaq üçün müəyyən şərtlərə şərtləndirilmişdir." burada şərt qoyulması, məhdudlaşdırılması əsas vurğudur.

2. Səbəb olmaq, təsir göstərmək, müəyyən etmək: Bu mənada isə "şərtləndirmək" sözü bir hadisənin baş verməsinə, vəziyyətin yaranmasına və ya bir varlığın xüsusiyyətlərinə səbəb olan amillərə, əsaslara işarə edir. Bu, daha çox psixologiya, sosiologiya, fəlsəfə və təbiət elmləri sahələrində istifadə olunur. Məsələn: "Uşağın davranışı onun ailə mühitindən şərtləndirilmişdir." bu cümlədə ailə mühitinin uşağın davranışına təsiri və onun bu təsir nəticəsində formalaşması vurğulanır. Başqa bir nümunə: "İqlim dəyişikliyi əhalinin miqrasiyasını şərtləndirir." burada iqlim dəyişikliyinin miqrasiya prosesinə səbəb olması nəzərdə tutulur. Həmçinin, genetik amillərin insan xüsusiyyətlərini şərtləndirməsi də bu mənaya aiddir.

Etimologiyası: "Şərtləndirmək" sözü "şərt" kökünə "-ləndirmək" əlavəsindən əmələ gəlmişdir. "-ləndirmək" əlavəsi isə bir şeyi müəyyən bir vəziyyətə gətirmək, ona müəyyən bir xassə vermək mənasını ifadə edir.

Fərqli istifadə nümunələri: "Şərtləndirmək" sözü müxtəlif kontekstlərdə və fərqli mənalarda işlənə bilər. Yuxarıda göstərilən iki əsas mənaya əlavə olaraq, bəzən daha incə, kontekstdən asılı olaraq müəyyən edilən mənalarda da istifadə oluna bilər. Ona görə də, cümlədəki kontekst "şərtləndirmək" sözünün dəqiq mənasını anlamaq üçün vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz