Şərtli sifəti əsasən bir hadisənin, hərəkətin və ya vəziyyətin baş verməsinin müəyyən şərtlərə bağlı olduğunu bildirir. Bu şərtlər əvvəlcədən müəyyən edilmiş, razılaşdırılmış və ya qoyulmuş ola bilər. Yəni, hər hansı bir nəticənin əldə olunması, bir prosesin baş verməsi və ya bir vəziyyətin mövcudluğu yalnız müəyyən şərtlərin yerinə yetirilməsindən asılıdır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "şərt" felindən törəmə olduğunu görərik. "Şərt" sözü ərəb mənşəli olub "şart" formasından Azərbaycan dilinə keçmişdir və "bağlamaq, bağlanmaq" mənasını ifadə edir. Beləliklə, "şərtli" sifəti, bir hadisənin baş verməsinin müəyyən bir "bağlamaya", yəni şərtə bağlı olduğunu göstərir.
Praktik olaraq "şərtli" sözü müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər:
- Hüquqi kontekstdə: "Şərtli məhkum" ifadəsi məhkumun müəyyən şərtlərə əməl etməsi halında azadlığa buraxıla biləcəyini bildirir. Bu şərtlər, məsələn, müəyyən müddət ərzində cinayət törətməmək, müəyyən bir ərazidə yaşamamaq və ya müntəzəm olaraq polisə hesabat vermək ola bilər.
- Elmi kontekstdə: "Şərtli əks etmə" ifadəsi bir hadisənin baş verməsinin müəyyən bir şərtə bağlı olduğunu göstərir. Məsələn, suyun buz halına keçməsi müəyyən temperatur şərtinə bağlıdır.
- Gündəlik həyatda: "Şərtli razılaşma" ifadəsi iki tərəf arasında əvvəlcədən müəyyən edilmiş şərtlərə əsaslanan bir razılaşmanın olduğunu göstərir. Məsələn, "Şərtli olaraq bu işdə iştirak edəcəyəm, əgər maaşım artırılsa."
- Riyaziyyatda: Şərtli ifadələr proqramlaşdırmada və riyazi məntiqdə çox geniş istifadə olunur. "Əgər...ondasa..." tipinə aid ifadələr şərtli əməliyyatlardır.
Beləliklə, "şərtli" sözü bir hadisənin, hərəkətin və ya vəziyyətin baş verməsinin əvvəlcədən müəyyən edilmiş, razılaşdırılmış və ya qoyulmuş şərtlərə bağlı olduğunu bildirən çoxşaxəli bir termindir və kontekstindən asılı olaraq müxtəlif mənalarda istifadə oluna bilər.