Şart-şart: Bu söz, güllə atılma səsini və ya nazik, çevik bir cismin (məsələn, qamçı) havada sürətlə hərəkət edərək çıxardığı səsi təqlid edən bir onomatopeyik ifadədir. Azərbaycan dilində geniş yayılmış və təbiətdəki səsləri ifadə etmək üçün istifadə olunan sözlərdəndir. Onomatopeyalar, dilin fonoloji strukturuna uyğunlaşaraq səsin keyfiyyətini və intensivliyini ifadə edir. "Şart-şart" sözündəki "şart" hissəsi səsin qısa, kəskin və tez-tez təkrarlanan təbiətini əks etdirir. Sözün təkrarlanması (şart-şart) isə səsin ardıcıl və sürətli gəlməsini vurğulayır.
Mənşəyi: Sözün etimologiyası onomatopeyik təbiəti ilə bağlıdır. Yəni sözün mənşəyi səsin təqlidindən yaranıb. Digər dillərdə də oxşar mənaya malik onomatopeyik ifadələr mövcuddur. Ancaq bu ifadələrin fonetik forması dilə görə dəyişə bilər.
İstifadə nümunələri: "Şart-şart" sözü müxtəlif kontekstlərdə işlədilə bilər. Məsələn:
- "Şart-şart güllələr düşmənin sıralarına dəydi." (Güllə atılmasının səsinin təsviri)
- "Qamçı onun belinə şart-şart dəydi." (Qamçı zərbəsinin səsinin təsviri)
- "Yağış damlaları damın üzərinə şart-şart düşürdü." (Yağışın səsinin poetik təsviri)
- "Uşaqlar qapıya şart-şart vururdular." (Qapıya vurulma səsinin təsviri)
Gördüyümüz kimi, "şart-şart" sözü fərqli səsləri təsvir etmək üçün müxtəlif cümlələrdə işlədilə bilər. Əsasən, qısa, iti və tez-tez təkrarlanan səsləri ifadə etmək üçün istifadə olunur. Sözün kontekstdən asılı olaraq mənası dəqiqləşir.