izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şıllaq sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir sözdür və əsasən fiziki təmas nəticəsində ayağın bir cisimə və ya canlıya sürətlə dəyməsi, təpik vurulması mənasını bildirir. Lüğətlərdə sadəcə "ayaqla vurma, təpik atma; təpik" kimi qısaca izah olunsa da, daha dəqiq və geniş bir şəkildə izah etmək mümkündür. Sözün mənası vurulan zərbənin şiddətini, hədəfini və nəticəsini də əhatə edir.

Etimoloji baxımdan "şıllaq" sözünün mənşəyi dəqiq müəyyən olunmasa da, türk dillərindəki hərəkəti ifadə edən kök sözlərlə əlaqələndirilə bilər. Sözün səs təşkilinə əsasən, "şıllımaq" kimi bir fel kökündən törəmiş ola bilər. "Şıll" morfeminin təpiklə vurmaq, kəskin bir hərəkət etmək kimi mənaları ehtimal edilə bilər.

Şıllaq sözü müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar daşıya bilər. Misal üçün, "bir şıllaq vurmaq" deyəndə, sadəcə bir təpik vurulması deyil, həm də həmin təpik vurmanın nəticəsi (məsələn, birinin yıxılması, əşyanın hərəkətə gəlməsi) nəzərdə tutula bilər. "Şıllaq yedi" deyimi isə, birinin təpiklə vurulduğunu, fiziki təcavüzə məruz qaldığını bildirir. Bundan əlavə, məcazi mənada da işlədilə bilər: "O, ona şıllaq vurdu" ifadəsi birinin kəskin və gözlənilməz tənqidi, ağır sözləri ilə digərini inciddiyini bildirə bilər.

Verilən misalda olduğu kimi ("Kəndliyə gəldi, vurdu bir şıllaq; Arıları dağıtdı ol sarsaq") şıllaq sözü konkret bir fiziki hərəkəti, birdən-birə, güclü bir təpik vurulmasını ifadə edir. Birinci cümlədə kəndliyə vurulan şıllaq fiziki bir zərbəni ifadə edir, ikinci cümlədə isə arıların dağıdılması şıllaq vurulması nəticəsində baş verən bir hadisə kimi təsvir olunur. Beləliklə, şıllaq sözü həm hərəkəti, həm də onun nəticəsini əhatə edən bir sözdür.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz