Şırtıldamaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası "şırtıltı səsi çıxarmaq" kimi sadəcə olaraq ifadə edilməkdən daha geniş və dəqiq bir şəkildə izah edilə bilər. Bu fellə ifadə olunan hərəkət, səsin təbiətinə və səsi çıxaran obyektə görə müxtəlif çalarlar daşıya bilər. Lüğətlərdəki qısa izah kifayət etməyə bilər.
Mənşəcə, "şırtıldamaq" feli "şırtıltı" sözündən törəmişdir. "Şırtıltı" isə, qəfil, qısa, yumşaq və ya sərt, ancaq aydın eşidilən bir səs ifadə edir. Bu səs ümumiyyətlə sürtünmə, qırılma, zəif bir toqquşma və ya parçalanma nəticəsində yaranır.
Məna çalarları baxımından "şırtıldamaq" fərqli kontekstlərdə müxtəlif mənalar kəsb edə bilər. Misal üçün, Misir Hüseynin nümunəsində olduğu kimi, qamçı qulağın dibində "şırtıldadı" ifadəsi qamçının zəif, sürtünmə ilə müşayiət olunan bir vuruşunu və ya qamçının hərəkətindən yaranan havanın səsini ifadə edir. Bu, ağır, kəskin bir vuruş deyil, daha çox zərif, xəbərdarlıq xarakterli bir hərəkəti göstərir. Başqa kontekstlərə əlavə olaraq:
- Quru yarpaqlar küləkdə şırtıldayır (zəif, təkrarlanan sürtünmə səsi)
- Ayaqqabıların dabanı səkidə şırtıldadı (sərt, qısa bir sürtünmə səsi)
- Kətan parçası əllərdə şırtıldadı (yumşaq, nazik bir səs)
Göründüyü kimi, "şırtıldamaq" feli sadəcə "səs çıxarmaq"dan daha spesifikdir və səsin növünü, intensivliyini və səs mənbəyinin xüsusiyyətlərini də əks etdirir. Ona görə də, lüğətlərdəki qısa izah əvəzinə, kontekstdən asılı olaraq səsin xüsusiyyətlərini vurğulayan daha ətraflı bir tərif daha uyğundur.