Şırtıltı sözü, Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir söz olub, əsasən nazik və çevik bir cismin sərt bir səthə sürtülməsi, vurulması və ya qırılması nəticəsində yaranan səs-küyə işarə edir. Lüğətlərdəki “qamçı və ya nazik çubuqla vurduqda çıxan səs” tərifi, bu səsin əsas mənbələrindən birini göstərsə də, şırtıltı səsinin daha geniş bir kontekstdə istifadə edildiyini nəzərə almamaq olmaz.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, “şırt” felindən törəmə olduğunu görərik. “Şırtlamaq” felinin “birdən qırmaq, qoparmaq, yırtmaq” mənalarını daşıdığını nəzərə alaraq, “şırtıltı”nın bu hərəkətlərin səs təsvirini əks etdirdiyini deyə bilərik. Belə ki, bir şeyin birdən qırılması, cırılması, qopması, yaxud nazik, çevik bir cismin sərt bir səthə sürtülməsi “şırtıltı” kimi səs effekti yaradır.
Cümlə içində istifadəsi müxtəlif ola bilər: "Quru budaq əlində qırıldı, qırılma zamanı şırtıltı eşidildi." bu cümlədə şırtıltı, qırılma səsini bildirir. Digər bir nümunə olaraq: "Paltarın cibindən çıxan qələm şırtıltı ilə yerə düşdü." burada isə şırtıltı, sərt səthə sürtülmənin səsini ifadə edir. Həmçinin, "Qapı açıldıqda, qapı menteşələrindən acı bir şırtıltı gəldi." cümləsində isə şırtıltı, səs-küyün negativ bir kontekstdə işlənməsini görürük. Bu nümunələr, “şırtıltı”nın fərqli səs effektlərini ifadə etmə qabiliyyətini göstərir.
Yekun olaraq, “şırtıltı” sözü, bir cismin qırılması, yırtılması, qopması və ya sərt bir səthə sürtülməsi zamanı yarana bilən qısa, kəskin və bəzən də acı bir səs-küyə işarə edir. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsasında həmişə qəfil, kəskin bir səs olur.