Şikayətli sifəti, əsas mənası olaraq, şikayət ifadə edən, dərdli, iniltili deməkdir. Bu mənada, söz əsasən insan və ya canlıların səs tonu, hərəkəti və ya ümumi vəziyyəti ilə bağlıdır. Məsələn, "şikayətli bir nəzər", "şikayətli bir səs", "şikayətli bir ah-nalə" ifadələrində olduğu kimi. Sözün bu mənası, kədərin, ağrının, narahatlığın ifadə olunduğu bir halın təsvirinə yönəlib. Şikayətin ifadə formasından asılı olaraq, "iniltili" sözü ilə sinonim kimi işlənə bilər, ancaq "dərdli" sözü daha geniş bir məna kəsb edir və zahiri ifadədən daha çox daxili bir vəziyyəti, ruhi bir durumu əks etdirə bilər.
Lüğətlərdə qeyd edilməsə də, şikayətli sözü məcazi mənada da işlənə bilər. Misal olaraq, verilən nümunədəki "buzlu külək şikayətli bir yaralı heyvanın iniltisi ilə telefon tellərinə..." ifadəsi bunu aydın göstərir. Burada küləyin səsi, yaralı heyvanın iniltisinə bənzədilir və bu bənzətmə vasitəsilə küləyin də "şikayətli" olduğu təsvir edilir. Yəni, küləyin səsi, şikayət ifadə edən bir səs kimi təqdim olunur. Bu məcazi işlənmə, sözün səs-küy, hava hadisəsi kimi cansız varlıqlara da şamil edilə biləcəyini göstərir. Bu kimi hallarda, söz həmin hadisənin insan duyğularını xatırladan, insan təsəvvüründə mənfi duyğular yaradan bir keyfiyyəti ifadə edir.
Beləliklə, "şikayətli" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsas mahiyyətini dərd, kədər, ağrı və narahatlığın ifadə olunduğu bir vəziyyətin təsvirindən ibarətdir. Həm canlılara, həm də cansız varlıqlara tətbiq oluna bilər. Sözün leksik mənası ilə yanaşı, məcazi mənasının da dərk edilməsi, mətni daha dolğun və dərin şəkildə anlamağa kömək edir.