izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şirlənmə sözü "şirlənmək" fellərinin məsdəri olub, əsasən iki əsas mənaya malikdir. Birincisi, fiziki bir hadisəni, səthin və ya cismin üstünün şirin bir maddə ilə örtülməsini, şirlənməsini ifadə edir. Bu mənada şirlənmə, şəkər, bal, sirop və ya oxşar yapışqan mayelərlə örtülmə prosesini təsvir edir. Məsələn, "tortun üstü şokoladla şirlənmişdi" cümləsində şirlənmə, tortun səthinin şokoladla örtülməsini bildirir. Bu mənada söz kökünün "şirə" sözü ilə əlaqəsi açıq şəkildə görünür.

İkinci mənası isə daha məcazi xarakter daşıyır. Bu mənada şirlənmə, həddindən artıq şirinlik, şirinliyin artıqlığı, hətta bəzən yapışqanlıq və ya həddən artıq duyğusallıq mənasında işlənir. Məsələn, "söhbəti şirlənmə ilə dolu idi" cümləsində şirlənmə, söhbətin həddən artıq şirin, yapay və səmimiyyətsiz olmasını ifadə edir. Bu mənada söz, şirinliyin həddini aşdığını, doğallıqdan uzaqlaşdığını göstərir. Bu isə, şirin sözlərin, həddən artıq təriflərin və ya ifadənin həddindən artıq duyğusal olmasının nəticəsidir.

Hər iki mənada da "şirlənmə" sözü, şirinliyin və ya yapışqanlığın miqdarı ilə bağlıdır. Fiziki mənada bu miqdar maddənin həcmi ilə, məcazi mənada isə ifadənin, söhbətin, hərəkətin həddindən artıq şirin və ya duyğusal olması ilə ölçülür. Dilçilik baxımından sözün leksik mənasının dəyişməsi, metaforik istifadənin nəticəsidir. Yəni şirin maddənin səthə yapışması metaforik olaraq şirin və ya yapışqan sözlərin bir insanın duyğularına və ya hadisələrə yapışmasına bənzədilmişdir.

Qeyd etmək lazımdır ki, "şirlənmə" sözü ədəbi dilin xüsusiyyətlərindən biri olan çalarlılığı ilə seçilir və kontekstdən asılı olaraq mənasını dəyişə bilir. Ona görə də cümledeki yeri və ətrafdakı sözlər onun dəqiq mənasının anlaşılmasında böyük rol oynayır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz