izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şişirtmək (f.): Bu feilin əsas mənası həcmini artırmaq, genişləndirmək, şişkin bir hala gətirməkdir. Bu, həm fiziki cisimlərə, həm də mücərrəd anlayışlara tətbiq oluna bilər.

Fiziki mənada, şişirtmək əsasən hava və ya digər qazlarla doldurmaq, beləliklə cismin həcmini artırmaq deməkdir. Məsələn, "uşaq şarı şişirtdi" cümləsində olduğu kimi. Bu zaman şişirtmək hərəkəti konkret və aydın bir fiziki prosesdir. Həmçinin, "xəmiri mayalanaraq şişirdi" misalında olduğu kimi, maddənin daxili təzyiqinin artması nəticəsində həcm artımını da əhatə edə bilər. "Ayağı şişdi" kimi ifadələrdə isə bədənin müəyyən hissəsinin şişməsi, həcm artımı nəticəsində yaranan vəziyyət nəzərdə tutulur.

Mücərrəd mənada isə, şişirtmək bir şeyi həqiqətdən daha böyük, əhəmiyyətli, əzəmətli göstərmək, qabartmaq, həddindən artıq qiymətləndirmək deməkdir. Bu mənada tez-tez "ordu sayını şişirtmək", "nailiyyətlərini şişirtmək", "əhəmiyyətini şişirtmək" kimi ifadələrdə rast gəlirik. Burada şişirtmək, həqiqətin təhrif edilməsi, gerçəkliyin əks etdirilməməsi, həddən artıq tərifləmə və ya reklam etmə ilə bağlıdır. Yəni, müəyyən bir məlumatı, hadisəni və ya şəxsiyyəti qəsdən daha böyük və əhəmiyyətli göstərmək üçün istifadə olunur. Bu, təbliğat və ya propagandada tez-tez istifadə olunan bir üsuldur.

Etimologiyası: Sözün etimologiyasına baxsaq, türk dillərindəki "şiş" kökünə dayanır. "Şişi" özü həcm artımını, şişkinliyi bildirir. "-mək" isə feil şəkilçisidir. Beləliklə, sözün kökü fiziki şişkinliyi ifadə edir, anlamsal inkişaf isə mücərrəd mənaya yol açmışdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz