izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şoralamaq (f.): Bu feilin əsas mənası yüksəkdən maye bir maddəni aşağıya doğru axıtmaq, tökməkdən ibarətdir. Lakin bu hərəkət sadəcə fiziki bir prosesi deyil, həm də tökülən mayenin təbiəti və tökülmə üsulunun xüsusiyyətləri ilə əlaqədardır. Maddənin hündürlükdən tökülməsi ilə əlaqədar olaraq, şoralamaq hərəkəti bir qədər sürətli və intensiv axmağı ifadə edir. Sadəcə "tökmək"dən fərqli olaraq, "şoralamaq"da mayenin hündürlükdən sərbəst düşməsi, sürətlə axması vurğulanır. Bu, sürətin və hündürlüyün miqdarı ilə də bağlıdır. Belə ki, az miqdarda mayenin aşağıdan yuxarıya doğru yavaşca tökülməsi "şoralamaq" deyil, daha çox "tökmək" və ya "axıtmaq" kimi feillərlə ifadə olunar.

Məsələn, "Südü şoralamaq" ifadəsində südün bir qabdan digərinə, və ya bir qabdan birbaşa stəkana yüksəkdən tökülməsi nəzərdə tutulur. Bu halda südün sürətli axması və sürətinin yüksəklikdən asılılığı əsas rol oynayır. "Suyu şoralamaq"da isə evin damından ya da yüksək bir yerindən axıdılan suyun sürətli və intensiv hərəkəti ifadə olunur. Sözün kontekstində suyun miqdarı da önəmlidir. Az miqdarda suyun yavaşca axıtılması üçün bu feildən istifadə edilməz.

Etimoloji baxımdan, sözün mənşəyi dəqiq müəyyən olunmasa da, "şora" sözü ilə səsləşməsi və "şora" sözünün bəzi dialektlərdə "yüksəklik" mənasında işlənməsi ehtimalını irəli sürür. Beləliklə, "şoralamaq" "yüksəkdən axıtmaq" mənasında bu etimoloji əlaqəyə əsaslanaraq izah oluna bilər. Lakin bu yalnız bir ehtimaldır və daha dərin linqvistik tədqiqatlar tələb edir.

Qeyd etmək lazımdır ki, "şoralamaq" feili əsasən ağız ədəbiyyatında və gündəlik danışıq dilində işlənir. Ədəbi dildə isə daha neytral və dəqiq feillər (məsələn, "tökmək", "axıtmaq", "töküb axıtmaq") üstünlük təşkil edir. Lakin "şoralamaq" sözünün təsviri gücü və ifadənin dinamikliyi onu müəyyən kontekstlərdə əvəzolunmaz edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz