izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şey-şüy sözü Azərbaycan dilində geniş mənada "müxtəlif, əsasən kiçik və lazımlı əşyaların ümumi adı" kimi işlənir. Lüğətlərdə sadəcə "lazımi şeylər, avadanlıq, müxəlləfat" kimi təriflənməsi, sözün ifadə etdiyi mənanın zənginliyini tam əks etdirmir. Şey-şüy, əşyaların miqdarından asılı olmayaraq, bir yerdə toplanmış, bir məqsədə xidmət edən, və ya bir hadisə ilə bağlı olan əşyaların toplusunu bildirir. Bu əşyalar həm də əhəmiyyətsiz, kiçik əşyalar ola bilər.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "şey" farsca mənşəli olub "əşya" mənasını verir. "Şüy" isə "çoxluq, bolçuluq" mənasında işlənən bir söz kökündən törəyə bilər, yaxud da bu ikinci hissənin sözün ritmik təsirini artırmaq üçün əlavə edilmiş bir səs təqlidi element olduğunu düşünmək olar. Beləliklə, "şey-şüy" ifadəsi, "çoxlu əşyalar" və ya "müxtəlif əşyaların toplusu" kimi anlaşılmalıdır.

Misal üçün, "Səfərə çıxmaq üçün bütün şey-şüyünü hazırladı" cümləsində şey-şüy, səfərə lazım olan bütün kiçik əşyaları (dərmanlar, diş fırçası, dəsmal, və s.) ifadə edir. Başqa bir nümunədə, "O, evini şey-şüy ilə doldurmuşdu" cümləsində isə şey-şüy, həmin evdə olan çoxlu, müxtəlif və kiçik əşyaları bildirir. Göründüyü kimi, şey-şüy sözü kontekstə görə mənasını dəyişməsə də, ifadə etdiyi əşyaların xarakteri və miqdarı dəyişə bilər.

Ümumiləşdirərək demək olar ki, "şey-şüy" sözü, konkret olaraq adlandırılmayan, lakin müəyyən bir məqsəd və ya hadisə ilə əlaqəli çoxlu və müxtəlif əşyaların ümumi adını bildirən, məcazlı bir ifadədir. Bu söz, əşyaların əhəmiyyətindən asılı olmayaraq, onların çoxluğunu və müxtəlifliyini vurğulayır. Kərbəlayı Fatma xanımın dediyi "Ay qız, hələ tələsmə" cümləsindən sonra şey-şüy ifadəsinin işlənməsi, hazırlıq işlərinin hələ başa çatmadığını və hələ də çox iş qaldığını göstərir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz