Şoranlaşmaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "duzlu olmaq" və ya "duzlanmaq"dan daha geniş və dəqiq şəkildə izah edilə bilər. Lüğətlərdəki qısa ifadə, prosesin mahiyyətini tam əks etdirmir. Şoranlaşma, torpaq və ya su hövzələrinin tərkibindəki duz miqdarının təbii proseslər və ya insan fəaliyyəti nəticəsində artması və bunun ətraf mühitə mənfi təsirləri ilə müşayiət olunan kompleks bir hadisədir.
Daha dəqiq ifadə etsək, şoranlaşmaq, torpaq və ya suyun həddindən artıq duzlu hala gəlməsi prosesidir. Bu proses, əsasən, həll olunan duzların torpaqda yığılması nəticəsində baş verir. Səbəblər arasında suvarma sistemlərinin düzgün qurulmaması (məsələn, drenaj sisteminin olmaması və ya qeyri-kafi olması), yeraltı suların səthə yaxınlaşması, şoranlaşmış sularla suvarma, evaporasiya (buxarlanma) proseslərinin üstünlük təşkil etməsi və s. göstərilə bilər. Nəticədə, bitki örtüyünün inkişafı üçün zəruri olan qida maddələrinin udulması çətinləşir və bitkilərin məhv olması baş verir.
Şoranlaşmanın fərqli kontekstlərdə istifadəsi də mümkündür. Məsələn:
- "Torpaq şoranlaşmışdı." - Bu cümlə, torpağın duzlanması prosesinin artıq baş verdiyini və torpağın şoran olduğunu bildirir.
- "Suvarma sisteminin düzgün qurulmaması torpağın şoranlaşmasına səbəb oldu." - Bu cümlə, şoranlaşma prosesinin səbəbini göstərir.
- "Şoranlaşmanı önləmək üçün yeni drenaj sistemi quraşdırıldı." - Bu cümlə, şoranlaşmanın qarşısının alınması üçün görülən tədbirləri əks etdirir.
Etimoloji baxımdan, "şoran" sözü "şor" sözündən əmələ gəlmişdir. "Şor" isə qədim türk dillərindən gələn bir söz olub, duzlu mənasını verir. "-laşmaq" əlavəsi isə prosesi bildirir. Beləliklə, "şoranlaşmaq" sözü, duzlu olma prosesini ifadə edir, ancaq sadəcə "duzlu olmaq"dan fərqli olaraq, bu prosesin ətraf mühitə mənfi təsirlərini də nəzərdə tutur.