Şoranlaşma sözü "şoranlaşmaq" feilindən törəmiş isimdir. Bu termin əsasən aqronomik və ekoloji kontekstlərdə istifadə olunur və torpağın keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə mənfi təsir edən bir prosesi ifadə edir.
Daha dəqiq olaraq, şoranlaşma torpaqda həll olunan duzların (xüsusilə natrium, kalium, kalsium və maqnezium duzları) miqdarının artması ilə səciyyələnən bir prosesdir. Bu artım torpağın əkinçilik potensialını məhdudlaşdırır, bitki böyüməsini maneə törədir və nəticədə torpağı əkinçilik üçün yararsız hala gətirir. Şoranlaşmanın səbəbləri müxtəlifdir: sualtı suların səthə yaxın olması və kapilyar qalxma, irriqasiya zamanı suyun düzgün idarə edilməməsi (həddindən artıq suvarma), yağış sularının az olması və ya qeyri-kafi drenaj sistemi, eləcə də duzlu torpağın səhv idarə olunması və digər amillər.
Şoranlaşmanın dərəcəsi torpaqda olan duzların miqdarı və növü ilə müəyyən edilir. Yüngül şoranlaşma hallarında bitkilər inkişaf edə bilsələr də, ağır şoranlaşma hallarında isə əkinçilik tamamilə mümkün olmur. Bu proses həm də torpağın strukturuna, su tutma qabiliyyətinə və hava mübadiləsinə mənfi təsir edir.
Şoranlaşma ilə bağlı araşdırmalar və onun qarşısının alınması üzrə tədbirlər ətraf mühitin mühafizəsi və kənd təsərrüfatının davamlı inkişafı üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Müxtəlif üsullar, o cümlədən drenaj sistemlərinin qurulması, duzsuzlaşdırma texnologiyaları və şoranlaşmaya davamlı bitki növlərinin becərilməsi şoranlaşmanın mənfi təsirlərini azaltmaq üçün istifadə olunur.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
1. Araz düzənliyinin bəzi ərazilərində şoranlaşma prosesi sürətlə gedir.
2. Əkinçiliyin intensiv inkişafı torpaqların şoranlaşmasına səbəb ola bilər.
3. Torpağın şoranlaşmasının qarşısının alınması üçün müxtəlif aqrotexniki tədbirlər tətbiq olunmalıdır.
4. Tədqiqatçılar şoranlaşma prosesini dəqiq ölçmək üçün yeni üsullar axtarırlar.