Şövqlənmə (şövqlənmək felindən törəmiş isim) Azərbaycan dilində bir neçə mənada işlənən bir sözdür. Əsasən, güclü, həvəslə, coşqu ilə dolu bir hissin, duyğunun və ya istəyin ifadəsinə işarə edir. Bu, sadəcə bir "həvəslənmə"dən daha intensiv, daha daxili və ruhdan qaynaqlanan bir vəziyyəti təsvir edir.
Məna çalarları: Şövqlənmə, məsələn, bir işə, məşğuliyyətə, ideyaya, hədəfə qarşı duyulan güclü maraq və istəyi, həmin işə qoyulan canfəşanlığı, həyəcanı və coşğunu əks etdirə bilər. Bu, sadəcə olaraq bir şeyə maraq göstərməkdən daha çox, o şeyə qarşı tam bir həsrət, qəlbən bağlılıq və onu əldə etmək üçün çalışmaq istəyini ifadə edir. Məsələn, "elmə şövqlənmə", "vətənə şövqlənmə", "sənətə şövqlənmə" kimi ifadələr, həmin sahələrə qarşı dərin bir sevgi, həvəs və tam bağlılığı ifadə edir.
Etimologiya: Sözün kökü olan "şövq" ərəb mənşəli olub, "həvəs, coşğu, şüurlu istək, ehtiras" mənalarını verir. "-lənmə" isə Azərbaycan dilində feli isim şəkilçisidir, feli olan "şövqlənmək"dən törəməni göstərir. Beləliklə, "şövqlənmə" sözü, dərin, güclü və qəlbən keçilən bir həvəsin, ehtirasın və coşğunun nəticəsini, və ya həmin həvəs və coşğunun özünü ifadə edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Onun elmi araşdırmalara qarşı şövqlənməsi hər kəsi heyran edirdi.
- Vətənə şövqlənmə gəncləri fədakarlığa təşviq edir.
- Sənətə olan şövqlənməsi onun böyük bir rəssam olmasına səbəb oldu.
- Müəllimin tədrisə olan şövqlənməsi şagirdlərdə dərsə qarşı marağı artırırdı.
Sinonimlər: Şövqlənmə üçün tam sinonim yoxdur, amma məna yaxınlığı nəzərə alınaraq "həvəslənmə", "coşqunluq", "ehtiras", "qızğınlıq", "məhəbbət" kimi sözlər əvəz oluna bilər. Ancaq bu sözlər şövqlənmənin dərinliyini və ruhdan qaynaqlanmasını tam olaraq ifadə edə bilməz.