Şüşə: İs. 1. Yüksək temperaturda əridilmiş kvars qumunun (silizium dioksidinin SiO2) kimyəvi və ya fiziki üsullarla emalından əldə edilən, amorf (qeyri-kristal) quruluşa malik, sərt, kövrək və adətən şəffaf material. Şüşənin əsas xammalı kvars qumu olsa da, onun xassələrini dəyişmək, müxtəlif rənglər əldə etmək və digər xüsusiyyətlər qazandırmaq üçün əlavə maddələr (soda, əhəngdaşı, dolomit, potas, sink oksidi, alüminium oksidi, və s.) əlavə olunur. Bu əlavələrin növü və miqdarı şüşənin növünü, məsələn, pəncərə şüşəsi, optik şüşə, kristal şüşə, boroslikat şüşə və s. müəyyən edir. Şüşənin şəffaflığı onun strukturunun amorf olmasından irəli gəlir, yəni atomları kristal qəfəsdə deyil, nizamsız şəkildə yerləşir. Bu da işığın şüşədən sərbəst keçməsinə imkan verir. Şüşənin sərtliyi və kövrəkliyi isə onun atom bağlarının güclü olmasına və eyni zamanda bu bağların hər hansı mexaniki təsirdən asanlıqla qırılmasına əsaslanır.
Şüşə istehsalı: Şüşə istehsalı, xammalların əridilməsi, formalaşdırılması və soyudulması mərhələlərindən ibarətdir. Əvvəlcə xammallar qarışdırılır və yüksək temperaturlu (1500-1600 °C) sobada əridilir. Sonra ərimiş kütlə müxtəlif üsullarla (məsələn, üfüqi çəkmə, şüşə əymə, qəlibə tökmə) formalaşdırılır və yavaş-yavaş soyudularaq bərkiyir. Soyutma sürəti şüşənin son xassələrini təyin edir. Sürətli soyutma ilə daha davamlı, lakin daha az elastik şüşə alınır. Yavaş soyutma isə daha elastik, lakin daha az davamlı şüşə əldə etməyə imkan verir. Müasir şüşə istehsalında avtomatlaşdırılmış texnologiyalar geniş istifadə olunur.
Etimologiya: "Şüşə" sözünün etimologiyası türk dillərindən gəlməsidir. Orta əsr türk dillərindəki “şüşə” sözü “şəffaf material” mənasını verirdi. Bu sözün mənşəyi hələ də mübahisəlidir, lakin bəzi tədqiqatçılar onu qədim türk dillərindəki "şü" (işıq) morfemindən törədiyini irəli sürürlər. Bu da sözün mənası ilə uyğunluq təşkil edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Pəncərənin şüşəsi qırılıb.
- Qədim Roma imperiyasında şüşə əşyalar çox geniş yayılmışdı.
- Bu şüşə əl işi, çox qiymətlidir.
- Elmi tədqiqatlar üçün xüsusi optik şüşə lazımdır.
- Şüşə emalı zavodu yeni texnologiyalar tətbiq edir.