Şütülləmək sözü Azərbaycan dilində "şütümək" felindən törəmiş, mənası " sürünərək, bükülərək, əyri-üyrü hərəkətlə irəliləmək; yavaş-yavaş, çətinliklə qalxmaq, yüksəlmək" kimi təyin oluna bilər. Lüğətlərdəki "bax şütümək" ifadəsi sözün əsas mənasını göstərsə də, tam mənzərəni əks etdirmir. "Şütümək" öz-özünə daha çox sürətlə, və ya nisbətən hamar bir səthdə sürünməyi, "şütülləmək" isə əngəbəli, çətin bir yerdə, çox yavaş və çətinliklə irəliləməyi ifadə edir. Bu fərq, əsasən, "ülləmək" əlavəsinin hərəkətin çətinliyini, əngəbəliliyini vurğulaması ilə əlaqədardır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "şüt" kökü sürünmə, əyilmə, bükülmə mənalarını ehtiva edir. "Ülləmək" isə çətinliklə, əziyyətlə irəliləmək mənasını verir. Beləliklə, "şütülləmək" sözü "çətinliklə, əyri-üyrü sürünərək, bükülərək irəliləmək" mənasını daha dolğun şəkildə əks etdirir. Bu mənada, A. Səhhətin misalında buludun dağ başına ilan kimi "şütülləməsi" onun əngəbəli, çətin bir yerdən əyri-üyrü, yavaş-yavaş qalxmasını, yüksəlməsini təsvir edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Dumanlı havada, kölgəli yamacda, zəif işıqda yol şütülləyirdi.
- Qoca adam taxta ayaqlarında zorla şütülləyərək zirvəyə çatdı.
- İncə bir bitki, daşların arasından şütülləyərək günəşə tərəf uzanırdı.
- Sürü yalnız bir yol tapmaq üçün şütülləyərək çölləri kəsdi.
Göründüyü kimi, "şütülləmək" feli həm təbiət hadisələrini, həm də canlıların çətin şəraitdə hərəkətini təsvir etmək üçün işlədilir. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsas xüsusiyyət hərəkətin çətinliyi, əngəbəli yerdən irəliləmə mənasıdır.