izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tablı sifəti əsasən "dözümlülük", "dayanıqlıq" və "davamlılıq" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdə verilən qısa izah, sözün zəngin semantik potensialını tam əks etdirmir. "Tablı" sözü, bir şeyin fiziki və ya mənəvi olaraq çətinliklərə, təzyiqlərə, sınaqlara qarşı müqavimət göstərmə qabiliyyətini bildirir. Bu müqavimət həm uzun müddətli davamlılıq, həm də ani təzyiqlərə qarşı dözümlülük ola bilər.

Məsələn, "tablı material" deyərkən, uzun müddət istifadəyə davamlı, aşınmaya və korroziyaya qarşı davamlı materialları nəzərdə tuturuq. "Tablı insan" ifadəsi isə əsasən mənəvi cəhətdən güclü, çətinliklər qarşısında sınmayan, ruhu qırılmayan, əzmkar insanı ifadə edir. Bu mənada "tablı" sözü "qüvvətli", "möhkəm", "cəsur" sözləri ilə sinonim kimi işlənə bilər.

Mir Cəlal Paşayevin misalında istifadə olunan "Məni belə tablı edən; Ancaq onun öz əlidir" cümləsində "tablı" sözü daha çox "dözümlü", "səbrli", "qətiyyətli" mənalarında işlənmişdir. Burada şair özünün hər hansı bir çətinliyə, əziyyətə dözümlülüyünü, bu çətinliyin səbəbkarının isə əslində "onun öz əli" olduğunu ifadə edir. Yəni, çətinliyə səbəbkarın hərəkətlərinə baxmayaraq, şairin dözümlülüyü diqqət çəkir.

Sözün etimologiyasına gəlincə, "tab" kökünə əlavə edilmiş "-lı" şəkilçisi vasitəsilə əmələ gəlmişdir. "Tab" sözü isə fars dilindən götürülmüşdür və "dözüm", "səbr", "qüvvət" mənalarını ifadə edir. Beləliklə, "tablı" sözü fars dilindən mənşəli olub, Azərbaycan dilində geniş yayılmış və müxtəlif kontekstlərdə işlənən bir söz halına gəlmişdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz