Taxılmaq fe'li, "taxmaq" fe'lindən törəmiş məchul fe'ldir. Əsas mənası bir şeyin başqa bir şeyin üstünə və ya içərisinə qoyulması, yerləşdirilməsi, əlavə olunması ilə bağlıdır. Lakin bu məna kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlar ala bilər. "Taxılmaq" fe'li hərəkətin passiv, yəni öz iradəsi kənarda qalan bir obyektə tətbiq olunduğunu ifadə edir. Belə ki, hərəkət fəaliyyət göstərən tərəf tərəfindən deyil, hərəkətin obyektinə tətbiq olunur.
Məsələn, "Şapkayı başına taxıldı" cümləsində şapka özbaşına başa qoyulmur, kimsə tərəfindən qoyulur. Fe'lin məchul forması bu hərəkəti passiv şəkildə təsvir edir. "Qar taxıldı" cümləsində isə qarın yerə düşməsi qarın öz iradəsi ilə həyata keçirmədiyi bir proses olaraq təsvir edilir. Bu mənada "taxılmaq" "düşmək", "yayılmaq" mənalarına da yaxınlaşır.
Bir çox hallarda "taxılmaq" fe'li, metaforik mənada da işlənə bilər. Məsələn, "Ona çox iş taxıldı" cümləsində "çox iş" insana bir yük kimi "taxılır", yəni ona çox iş düşür, o, çox işlə yüklənir. Bu mənada "taxılmaq" "yüklənmək", "məsuliyyət daşımaq" kimi mənaları da əhatə edir.
Ümumiyyətlə, "taxılmaq" fe'linin mənasını tam və dəqiq şəkildə anlamaq üçün cümlənin kontekstini nəzərə almaq vacibdir. Fe'lin müxtəlif mənalar kəsb etməsi onun semantik çevikliyini və Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarının zənginliyini göstərir.
Dil tarixi baxımından "taxmaq" fe'linin kökü qədim türkcəyə gedib çıxır və bu kökün müxtəlif mənaları əks etdirən törəmələrinin varlığı dil inşasının əsas prinsiplərindən biri olan "semantik genişlənmə" hadisəsini əyani şəkildə göstərir.